عملیات خیبر پیشتاز عملیات‌های آبی خاکی

به گزارش خبرنگار حماسه و جهاد دفاع پرس، عملیات خیبر که در سوم اسفند ماه سال 1362 در منطقه هور در جزایر مجنون آغاز شد، اولین عملیات آبی خاکی رزمندگان اسلام در طول دوران دفاع مقدس بود.

عراق در سال های سوم و چهارم جنگ تاکتیک های جدیدی اتخاذ کرد. مواجه با دشمن در ابعاد جدید طبعا نیازمند به کارگیری تاکتیک و تدابیر جدید بود تا از هرگونه رکود در امر جنگ جلوگیری شود. نظر به ضعف های دشمن در مواجه با عملیات آبی خاکی و به منظور بر هم زدن معادله نظامی جنگ به نفع جمهوری اسلامی و به دست گرفتن ابتکار عمل، منطقه هور با سه ویژگی انتخابگردید:

1-ضعف و ناتوانی دشمن در عملیات آبی خاکی . 2-سرعت عمل. 3-غافلگیری.

منطقه هور با نوجه به تجارب به دست آمده از عملیات رمضان تا والفجر4 و با در نظر گرفتن توان خودی و دشمن و نیز نقش زمین و تاثیرگذاری آن انتخاب شد.

به دلیل راکد بودن نسبی آب هور و وسعت بیش از اندازه آن که طبعا منجر به طولانی شدن عقبه های نیروهای خودی می شد و نیز فقدان زمین مناسب جهت استفاده از آتش در پشتیبانی تک و از سوی دیگر استنباط خاص دشمن از قدرتمندی و قابلیت های نیروهای خود (پس از عملیات رمضان تا قبل از خیبر) از جمله شرایط و عواملی بود که موجب می شد دشمن تصور عملیات گسترده را از طرف هور نداشته باشد و همین تصور باعثگردید که عراق، از جزایر مجنون شمالی و جنوبی و شرقی دجله با چند گردان پدافند نماید.

هدف از عملیات خیبر در ساعت 20:30 سوم اسفند 1362 با رمز «یا رسول الله» آغاز شد. عملیات در مرحله اول به طور همزمان از همه محور ها آغاز شد و پیشروی آن با سرعت عمل و غافلگیری همراه بود. به شکلی که در روز چهارم عملیات، بخشی از نیروها در شهر «القرنه» عراق حضور یافتند و مردم با مشاهده آنان به استقبال آمدند و سر راه آن ها گوسفند قربانی کردند. در محور شمالی نیز رزمندگان اسلام توانستند خود را به رودخانه دجله برسانند، رفت وامد خودروها را بر روی جاده بصره – بغداد قطع کنند و جزایر مجنون شمالی و جنوبی از پشت دور زده شد و به سهولت به تصرف درآمد.

طی مرحله اول، نیروها با یک تهاجم سراسری در مناطقی همچون تنگه و شهر القرنه، جاده استراتژیک بصره – العماره و نیز جزایر مجنون شمالی و جنوبی را به تصرف خود درآوردند.

در مرحله دوم، دو تلاش اصلی در محور جزایر و طلائیه به منظور الحاق و سپس پیشروی به سمت «نشوه» در نظر گرفته شد که صورت نگرفت.

در این روند، دشمن به مرور موقعیت و توان خود را باز یافت، پس از کشف اهداف عملیات و محورهای اصلی تک، ابتدا تلاش کرد جاده بصره – العماره را پاکسازی کند و آن گاه بر روی طلائیه متمرکز شود. آتش دشمن در طلائیه، بسیار سنگین بود. چنان که شهید حجت الاسلام میثمی که در آن جا حضور داشت، می گفت:

هرکس در طلائیه ایستاد، اگر در کربلا هم بود، می ایستاد.

آنچه ضرورتمقاومت در طلائیه را موجب می شد، اهمیت آن برای کل عملیات بود. بدین منظور پس از آنکه محور زید با عدم موفقیت مواجه شد، فرمانده لشکر امام حسین علیه السلام فراخوانده شد تا ماموریت طلائیه به وی واگذار شود. سردار شهید حسین خرازی فرمانده این لشکر، بعد از دریافت ابلاغ ماموریت در آن فضای مملو از معنویت خطاب به افرادش گفت:

امشب شب عاشورا است، نماینده امام دستور داده در طلائیه عمل کنیم. ما با تمام توان لشکر به دشمن خواهیم زد، هرکس می تواند، بماند و هرکس نمی تواند آزاد است که برود.

پس از آن لشکر شب هنگام آماده تهاجم به دشمن شد، در آن شب، نبردی سخت تا صبح ادامه داشت و فرمانده لشکر شهید خرازی، با اصابت ترکش، یک دست خود را از دست داد. فضای کوچک منطقه مانور و آتش انبوه و بسیار زیاد دشمن عملا امکان الحاق و پیشروی را نا ممکن اخته بود. لذا از این به بعد نظرها عمدتا به حفظ جزایر مجنون معطوف شد.

با توجه به فشارهای دشمن برای باز پس گیری جزایر مجنون شمالی و جنوبی، مرحله سوم عملیات برای خنثی سازی این اقدام دشمن بود.

برای دشمن هرگونه جای پا و حضور نیروهای اسلام در هور غیر قابل تحمل بود. از این رو با اجرای آتش شدید و استفاده از نیروهای پیاده – زرهی، سعی در بازپس گیری جزایر داشت. به همین منظور در فشار اولیه خود طی 72 ساعت به طور مداوم بر روی جزایر آتش می ریخت. چنان که در یک برآورد، نزدیک به یک میلیون گلوله، توپ، خمپاره مصرف کرده بود.

جنگ در جزایر با توجه به توان نیروهای خودی و دشمن به دور از توازن نظامی بود، چرا که نیروهای خودی با عقبه های طولانی و خستگی ناشی از چند روز جنگ، بدون آتش پشتیبانی به مقاومت ادامه می دادند و متقابلا دشمن با تمرکز صدها قبضه توپ بر روی جزایر و بمباران مداوم نیروها با هواپیما و برخورداری از عقبه خشکی با واحدهای زرهی خود، فشارهای متعدد و طاقت فرسایی را وارد می ساخت. از سوی دیگر نیروهای خودی عزم خود را جزم کرده بودند تا با مقاومت، به هر صورت ممکن، جزایر را حفظ کنند. خمیر مایه این کقاومت، گذشته جنگ، ضرورت کسب پیروزی چشمگیر و نیز پیام امام مبنی بر حفظ جزایر و حسین وار جنگیدن بود.

در این روند، شهادت و مجروح شدن تنی چند از فرماندهان سپاه مقاومت نیروها در جزیره جنوبی مجنون جلوه ای خاص بخشید.

دشمن که با مقاومتی غیر قابل تصور و پیش بینی مواجه شد، دریافت که ادامه تک غیر از به مسلخ بردن نیروهایش، نتیجه ای دیگر ندارد، لذا از تصرف جزایر منصرف شده، مبادرت به تحکیم مواضع کرد. در عملیات خیبر، عراق در سطحی وسیع از سلاح شیمیایی استفاده کرد که تا آن زمان سابقه نداشت. در این عملیات، بیش از 23 یگان دشمن به طور متوسط از بیست درصد تا صد در صد منهدم شد. پانزده هزار نفر از نیروهای دشمن زخمی و کشته شدند.

150 دستگاه تانک و نفربر و دویست دستگاه خودرو دشمن منهدم گردید و 1140 نفر از نیروهای دشمن اسیر شدند. در مجموع 1180کیلومتر از زمین های منطقه آزاد شد.