وهن دین با برخی واژه‌ها/ موسیقی پاپ به سنت نوحه‌خوانی آسیب زده است

به گزارش گروه فرهنگ و هنر دفاع پرس، سی و چهارمین محفل شعر و موسیقی «اتفاق ترانه» عصر روز گذشته در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار شد.

در ابتدای این شب شعر که با اجرای اهورا ایمان همراه بود، امید محمودی، صدرا کاوه تازه ترین ترانه های خود را برای حاضران خواندند. ایمان با اشاره به اینکه ترانه های شهری کمتر در حافظه مخاطبان ثبت شده اند، اظهار داشت: گویی باید دست کم 30 سال از عمر یک ترانه بگذرد تا در حافظه مخاطب ماندگار شود. زیرا می بینیم که با گذشت حدود 60 سال از مدرنیته و شهرنشینی ترانه های به اصطلاح شهری کمتر در حافظه مخاطبان ثبت شده اند.

وی همچنین با اشاره به تفاوت شعر و ترانه بیان کرد: شعر کلاسیک هر چقدر درونی تر و متفاوت تر از فضای مخاطب باشد، جذاب تر است اما در ترانه برعکس این حالت برای مخاطبان جذابیت بیشتری دارد و شاید همین ویژگی است که کار ترانه سرا را سخت می کند.

در ادامه سجاد سامانی غزلی با ردیف «چه بر تو گذشته است؟!» و سامی تحصیلداری سروده خود را که در کتاب «شاید برای شما اتفاق بیافتد» نیز چاپ شده است، تقدیم حاضران کردند.

بخش بعدی محفل اتفاق ترانه به اجرای سه قطعه از آلبوم «رستاخیز سرخ» با نوازندگی ترومپت توسط سعید نبئی و کلارینت توسط مهدی آقایی اختصاص یافت.

خوانش یک غزل از کتاب «سر به سر» توسط مرتضی جهانگیری، ترانه خوانی امیرعلی سلیمانی، غزل خوانی سعید صاحب علم بخش بعدی این محفل شعر و موسیقی بودند.

همچنین محسن جلیلی آهنگساز آلبوم رستاخیز سرخ با ارائه مطالبی درباره ارتباط آیین های عاشورایی با آواها و موسیقی از سه منظر تاریخ پیدایش، فراز و فرودهای تاریخی و تاثیر فرهنگ های قومی بر آن گفت: می توان گفت هنر موسیقی به معنای صدایی خوش، محزون، موزون و تاثیرگذار اولین هنری بود که بعد از واقعه عاشورا شکل گرفت. این هنر در قالب آواها، کلام و ساز دنبال شد. در ایران نیز از شناخته شده ترین کتاب ها در زمینه موسیقی آیینی، «روضه الشهدا» است که در دوره سلطان حسین بایقرا نوشته شده و به همین دلیل سنت عزاداری به روضه خوانی معروف شده است.

وی به شکل گیری شبیه خوانی و دسته گردانی اشاره و عنوان کرد: در دوره ناصری پیدایش تکیه دولت در ترویج تعزیه نقش اساسی داشته است. در دوره پهلوی با افتتاح رادیو، اختلاف نظری بین نوحه خوانان و اهالی موسیقی پیش آمد و به تدریج میان موسیقی آیینی و اهالی موسیقی فاصله افتاد.

جلیلی درباره آلبوم رستاخیز سرخ که به تازگی روانه بازار موسیقی شده است، نیز توضیح داد: این آلبوم بی کلام بر پایه موسیقی آیینی و ردیف دستگاهی ساخته شده است و می تواند مورد استفاده عموم یا علاقه مندان به این گونه موسیقایی باشد.

در ادامه بشیر خفایی زاده، حسین اظهری، و پری پورسکوتی ملقب به مامان پری، محسن خالقی به شعرخوانی پرداختند.

عبدالجبار کاکایی ترانه سرا و کارشناس محفل اتفاق ترانه نیز با حضور روی سن، به خاطره خود از صدای ساز چمر از سازهای ناحیه ایلام و استفاده بدیع و جذاب از سازهای سورنا و دهل در آیین های عزاداری اشاره کرد و گفت: موسیقی اولین بستر بیان و بروز احساسات بشر بوده است. کلام نیز همواره به کمک آن آمده است تا علاوه بر غنای احساسی از عقلانیت نیز کمک گرفته شود. مرثیه سرایی نیز بر بستر موسیقی شکل می گیرد.

وی با اشاره به جریان های فاخر مرثیه سرایی در تاریخ، به وابستگی مفاهیم عدالت، محبت و عرفان در ارزش های عاشورایی تاکید و عنوان کرد: در دیدگاه عمومی این اعتقاد وجود دارد که امام حسین (ع) برای عدالت اجتماعی قیام کرده اند. اما عرفان این هدف را در گستره ای بزرگ تر می بیند.

کاکایی با انتقاد از برخی مضامین نوحه های امروزی گفت: متاسفانه در نوحه های امروزی شاهد کاربرد واژه هایی هستیم که به نوعی وهن دین هستند. جدا از گزافه گویی و مبالغه در مدح و وصف، ادبیاتی مرسوم شده است که در دوره ای از تاریخ رواج داشته است. برای مثال کاربرد عباراتی چون نوکر و ارباب و ترانه هایی که هیچ ارتباط معنایی با دین داری ندارند، از این دست است. به هر حال موسیقی پاپ تاثیر خود را بر جریان نوحه سرایی و نوحه خوانی گذاشته و به آن آسیب زده است.

وی گفته های خود را با غزلی با این مطلع به پایان رساند:
«تا صبح می زنند بر طبل گران حسین
جاماندگان گمشده از کاروان حسین»
اجرای پیانو توسط مهدی آقایی نیز بخش پایانی سی و چهارمین محفل اتفاق ترانه بود. این محفل ادبی و موسیقی شنبه های اول هر ماه از ساعت 16 در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار می شود.

انتهای پیام/ 121