شاید ضرب المثل معروف «هم خدا را میخواهد و هم خرما را» بهترین عبارتی باشد که میتواند موضع این روزهای اسرائیل در زمینه تنشهای فعلی ایران و آمریکا را توضیح دهد. به این معنا که اسرائیل هم میخواهد آمریکا به ایران فشار بیاورد و هم دنبال این است که از تبعات این فشار در امان باشد. در حالی که بسیاری از محافل منطقهای درباره احتمال از کنترل خارج شدن تنشها میان ایران و آمریکا ابراز نگرانی میکنند، دولت بنیامین نتانیاهو، به ندرت درباره این تنشها اظهارنظر میکند. تحلیلگران اسرائیلی میگویند مقامات تلآویو هم میخواهند آمریکا، با ایران مقابله کند و هم مایل هستند اسرائیل را از گزند هرگونه تنش نظامی احتمالی میان تهران و واشنگتن حفظ کنند. امری که براساس ارزیابی اسرائیلیها تحقق آن دشوار است.
مقامات اسرائیل، که برای خارج کردن آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خودشان را به آب و آتش زده بودند، این روزها به دستور نتانیاهو، به طور غیرمنتظره روزه سکوت گرفتهاند تا از کشیده شدن اسرائیل به درگیریهای احتمالی در منطقه جلوگیری کنند.
از زمانی که دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا رسید، نتانیاهو مدام او را ترغیب میکرد که رویکرد سختگیرانهتری در مقابل ایران در پیش گیرد. یک سال پیش، سرانجام ترامپ به طور یکجانبه از توافق هستهای خارج شد و شدیدترین تحریمهای تاریخ را روی جمهوری اسلامی ایران اعمال کرد. اندکی پیش از خروج ترامپ، نتانیاهو، با رونمایی از اسنادی که ادعا کرد موساد از ایران سرقت کرده بود، مدعی شد که ایران درباره فعالیتهای پیشین هستهای خود صادقانه عمل نکرده است. بعدها، زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، به همین ادعای نتانیاهو استناد کرد. علاوه بر این، در سایر اقدامات آمریکایی، مثل گنجاندن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی وزارت خارجه آمریکا، رد پای اسرائیل قابل ملاحظه است. خود نتانیاهو گفته است که ترامپ به درخواست او، سپاه را تروریستی اعلام کرد.
اما اکنون که تنشها میان ایران و آمریکا به سطح کم سابقهای رسیده است، اسرائیل به تدریج خودش را کنار کشیده است. در همین رابطه، آموس هارئل، تحلیلگر روزنامه «هاآرتص»، طی یادداشتی در همین روزنامه نوشت: «اسرائیل علاقهای ندارد که بخشی از جبهه شود. به همین دلیل است که اسرائیل، درباره مسئله ایران، بیانیههای رسمی کمی بیان کرده است و نیز به همین دلیل است که نتانیاهو وزرای (کابینه خود) را ترغیب کرده است که در آنچه میگویند محتاط باشند.»
دلیل اصلی این احتیاط این است که اسرائیلیها از احتمال پاسخ دادن ایران به اسرائیل نگران شدهاند. از اوایل ماه مه، صادرات نفت ایران به طور کامل تحریم شد. امری که سابقه بسیاری کمی در تاریخ ایران دارد. یک مقام بنلدپایه دیپلماتیک اسرائیلی اخیرا به وبگاه المانیتور گفت: «آنچه ایران سعی میکند به آمریکا، عربستان و دیگر متحدان ثابت کند این است که اگر در صادرات نفت با مشکلاتی مواجه شود، (صادرات نفت) هیچکس آسان نخواهد بود.»
هفته گذشته، نتانیاهو با مقامات کابینه خود جلسه گرفته است. در این جلسه، یک ارزیابی اطلاعاتی درباره حمله به بندر فجیره و حمله حوثیها به تاسیسات نفتی عربستان ارائه شد. به نوشته المانیتور، اسرائیل معتقد است ایران مستقیما در این حملات دست نداشته؛ بلکه گروههای نزدیک به آن، حملات را انجام دادهاند. اما چنانچه یک جنگ تمام عیار اتفاق بیافتد، سپاه پاسداران وارد صحنه خواهد شد. اسرائیل بر این باور است که اگر چنین چیزی اتفاق بیافتد، در صدر اهداف ایران خواهد بود. به همین دلیل، نتانیاهو به دستگاههای امنیتی اسرائیل دستور داده است که برای دور نگه داشتن اسرائیل از نزاع فعلی تلاش کنند.
بن کاسپیت، تحلیلگر اسرائیلی، دلیل دومی برای سکوت نتانیاهو میآورد. او طی یادداشتی در وبگاه تحلیلی المانیتور، مدعی شد که نتانیاهو از تجربه حمله آمریکا به عراق نگران است. چرا که قبل از جنگ عراق، نتانیاهو در کنگره آمریکا حاضر و مدعی شد که صدام حسین برای ساخت تسلیحات هستهای تلاش میکند ولذا برانداختن رژیم صدام، ایران را مهار و ثبات بیشتری در سراسر خاورمیانه ایجاد میکند. تاریخ ثابت کرد که تمام ادعاهای نتانیاهو اشتباه است. در عراق تسلیحات هستهای پیدا نشد و برکناری صدام هم موجب بیثباتی در کل منطقه شد. اکنون، نتانیاهو تلاش میکند لحن خود را ملایم کند تا کسی فکر نکند که او در حال فشار آوردن به آمریکا برای حمله نظامی به ایران است.
البته این بدین معنا نیست که نتانیاهو از تلاشهای خود در کارشکنی در برجام پشیمان شده است. بلکه به این معناست که کارهای خود را غیرعلنی کرده است. یک منبع که برای سالها با نتانیاهو در زمینه مسائل نظامی کار کرده، به المانیتور گفته است که نتانیاهو پشت درهای بسته دعا میکند که بولتون در متقاعد کردن ترامپ به انجام حمله نظامی به ایران موفق شود. اما نمیتواند این را علنی بگوید.
انتهای پیام/ 341