ادبیات دفاع مقدس ظرفیت جهانی دارد/ جلوگیری از تحریف آثار دفاع مقدس با کمک نخبگان در دستور کار است

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس: بدون تردید دوران شکوهمند دفاع مقدس نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران است که علیرغم برخی تلخکامی‌ها و هزینه‌هایی که به‌دنبال داشت، درس‌های و آموزه‌های ارزشمندی را به یادگار گذاشت که همواره حلال بسیاری از مشکلات در بزنگاه‌های مختلف بوده است.

در این‌ راستا و به‌‌ مناسبت هفته گرامی‌داشت دفاع مقدس، گفت‌وگویی با سردار سرتیپ پاسدار «داود عامری» رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس انجام دادیم که در بخش نخست؛ به چرایی و دلایل وقوع جنگ تحمیلی، نقش کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی در تحریک صدام برای حمله به ایران و به‌درازا کشیدن این جنگ نابرابر پرداختیم. در ادامه نیز بخش تفصیلی و پایانی این گفت‌وگو را می‌خوانید:

دفاع‌پرس: صدام جنگ را برای تمام مسئولان کشورش در اولویت قرارداده بود و حتی گفته می‌شود وزرای عراقی می‌بایست مدتی را در خطوط مقدم جبهه سپری می‌کردند، چرا ما چنین موضوعی را در کشورمان شاهد نبودیم؟

اول اینکه صدام از قبل برای حمله به کشورمان، آماده شده بود و دوم اینکه، که هنوز ما در داخل کشور نیز به جهت نوع پایه جمهوری اسلامی ایران، مشکلاتی داشتیم. شاید در مواردی هم در این رابطه غفلت‌هایی را داشتیم زیرا امروز آمار و اطلاعات به ما می‌گوید که سهم مشارکت همه کشور در جنگ در مقایسه با دشمن خیلی كمتر بوده، اما ظرفیت و عظمت ملت ایران هم با دشمن قابل مقایسه نبوده است؛ همان جمعی که مخاطب امام (ره) قرار گرفتند و داوطلبانه صحنه جنگ را پیش بردند و عظمت بزرگی را خلق کردند، که از این مردم بودند و کم هم نبودند. ضمن آنکه مسئولين ما، از جمله رهبر معظم انقلاب اسلامی، بارها در مناطق جنگی حاضر می‌شدند. فکر کردید که چرا به سال‌های جنگ تحمیلی، دفاع مقدس می‌گوییم؟ برای اینکه این جنگ برای ملت ما دارای ویزگی‌های متمایزی بود که با هیچ‌کدام از جنگ‌ها نمی‌شود آن‌را مقایسه کرد؛ جنگی که به جای اعزام اجباری، داوطلبان در آن نقش اساسی داشتند؛ جنگی که در عین آن‌که در سخت‌ترین شرایط پیش می‌رفت، بیشترین جلوه‌های ارزش‌های انسانی در آن خلق شد. جلوه‌های رفتاری، انسانی و بشر دوستانه‌ای که در سال‌های دفاع مقدس به‌وجود آمد، بی‌نظیر است؛ اما ما نتوانستیم در این سال‌ها، این ویژگی‌ها و جلوه‌های ارزشمند انسانی را به مردم کشورمان و دنیا بازنمایی کنیم. چرا امروز فرهنگ دفاع مقدس می‌تواند پشتوانه‌ای برای فرهنگ ملی ما باشد؟ به‌دلیل اینکه آن دوران و شرایط متفاوت بود، لذا نمی‌توانیم شرایط را نه با دشمن و نه با جنگ‌های دیگر مقایسه کنیم؛ به نظرم دفاع مقدس مردم ایران را فقط باید با خودش مقایسه کرد.

دفاع‌پرس: چرا هفته دفاع مقدس را گرامی می‌داریم؟
این سئوال که هفته دفاع مقدس روز آغاز حمله دشمن است، چرا به آن توجه داریم و آن را گرامی می‌داریم، برای خیلی‌ها مطرح است؛ من به این سئوال این‌گونه پاسخ می‌دهم که در این روز، اولاً حمله دشمن را به خاک کشورمان یادآوری می‌کنیم و این هم برای داخل و هم برای خارج از کشور مهم و لازم است؛ یکی از نکاتی که همواره باید به آن تاکید کنیم این است که ما در این جنگ مدافع بودیم و دشمن متجاوز. دوماً هفته دفاع مقدس، گرامی‌داشت مقاومت بزرگ ملت ایران است، چون هم‌زمان با حمله دشمن بعثی، مقاومت ملت ایران هم آغاز شده است؛ ما همواره این موضوع که در هفته دفاع مقدس مقاومت بزرگ ملت ایران را ارج می‌نهیم، نادیده می‌گیریم. لذا از این جهت هفته دفاع مقدس، برای ما مهم است.

دفاع‌پرس: رهبر معظم انقلاب اسلامی جمله معروفی دارند که عنوان می‌کنند که دفاع مقدس ما یک گنج است و همه باید از این گنج استخراج داشته باشند؛ حال چرا از این گنج دفاع مقدس برداشت‌های خوبی نداشتیم؟

رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی برای همه به‌خصوص فعالان فرهنگی عرصه دفاع مقدس راهنما است اما این را هم باید بپذیریم که ما کمتر توانستیم درک صحیحی از آن ایجاد کنیم و از سوی دیگر هم غفلت‌هایی داشتیم؛ چون نتوانستیم به افقی که ایشان برای ما در این زمینه تعیین کرده، نزدیک شویم. البته این نفی تلاش‌ها و کارهای خوبی هم که انجام شده نمی‌کند. برای اینکه در این سال‌ها شاهد اتفاقات خیلی خوبی بودیم، تلاش‌های فوق العاده‌ای در کشور برای تبیین اندیشه دفاع مقدس و فرهنگ آن انجام شده است؛ ادبیات دفاع مقدس زیرساخت اندیشه و فرهنگ دفاع مقدس محسوب می‌شود و اگر مقام معظم رهبری بارها بر این موضوع و توجه به آثار دفاع مقدس تاکید و تمرکز کردند و سعی می‌کنند فعالان این حوزه را مورد تشویق قرار داده، صحنه را فعال نگاه داشته و همه را بسیج کنند به‌دلیل این است که اگر بخواهیم فرهنگ دفاع مقدس را به پویایی برسانیم باید به ادبیات این حوزه توجه کنیم. ادبیات دفاع مقدس اساساً ساخت فرهنگ و اندیشه این حوزه را فراهم می کند.

برای فعالیت‌های مختلف حوزه فرهنگی در دفاع مقدس، باید زیر ساخت‌های عمیق محتوایی ایجاد کنیم این زیر ساخت باید اینجا روی دهد. در واقع تلاش می کنیم آن اندیشه را بشناسانیم و منتقل کنیم ما در شناسایی، تبیین و عمق بخشی به آن باید اتفاقات بزرگی را فراهم کنیم.

رهبر معظم انقلاب اسلامی افقی را تعیین کردند و حتی تلاش کردند مسیرها را به ما نشان دهند اما تلاش‌ها و ساماندهی کشور متناسب با خواسته‌های ایشان نبوده است؛ در این رابطه عقب ماندگی و غفلت‌های فراوانی داریم مفهوم آن این نیست که نمی‌توانیم به آن برسیم بلکه اعتقاد دارم فرهنگ دفاع مقدس ظرفیت بزرگی دارد و می‌توان به این اهداف نزدیک شد اما نیازمند سازماندهی قوی‌تر، حمایت گسترده تر و اراده ملی است.

به نظر می رسد علی رغم تلاش‌های فراوان که انجام شده هنوز این اتفاق در کشور نیفتاده است البته ما در سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس تلاش می‌کنیم با شناخت صحیح از مطالبات ایشان، شرایطی را فراهم کنیم تا طرح جامع و نقشه راهی برای این کار فراهم شود. لذا با کمک خبرگان این حوزه طرح جامعی در حال آماده سازی است که اگر از این طرح حمایت‌های لازم صورت گیرد و مشارکت لازم دستگاه‌های مختلف را بتوان جمع و جذب کرد، در یک محدوده زمانی می‌توانیم در مسیر درست این کار قرار بگیریم و به سرعت به اهداف این صحنه نزدیک شویم.

دفاع‌پرس: چرا نیروهای مسلح در تحقق بخشیدن به فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص تبیین دستاوردها و گرامی‌داشت دوران دفاع مقدس پیشگام هستند؟

امام خامنه‌ای(مدظله العالی) فرماندهی معظم کل قوا هستند و اوامر ایشان برای ما نیروهای مسلح حکم فرمان دارد، لذا در وهله اول یک وظیفه است. اقداماتی که نیروهای مسلح در این رابطه انجام می‌دهند، بیشتر ناشی از احساس مسئولیتی است که آنها دارند. از سوی دیگر مجموعه نیروهای مسلح خود بسترساز حوزه فرهنگ دفاع مقدس و خلق کننده بسیاری از صحنه‌ها به همراه ملت بزرگ ایران بودند.

البته نیروهای مسلح ما جدای از مردم و دستگاه‌های فرهنگی نظام نیستند؛ بلکه همه در یک مسیر حرکت می‌کنند اما با این‌وجود شاید سئوالی در این رابطه مطرح باشد و آن اینکه چرا سایر دستگاه ها به آن میزانی که باید مشارکت نکردند؟ البته بعضی دستگاه ها آمدند و سهم خوبی هم در این صحنه فرهنگی ایفا کردند که باید از تلاش های آن ها تقدیر کنیم. هر چند ممکن است در حد انتظار نبوده، ولی با این حال کارهای خوبی انجام داده اند.

به نظر می رسد دو سه نکته وجود دارد که آن اتفاق مورد نظر روی نداده؛ اولین نکته مربوط به بخشی نگری است؛ یعنی همه دنبال آن فضای محدود و نگاه بخشی خود هستند و این باعث شده تا کارها در حد انتظارات مقام معظم رهبری نباشد. دومین نکته مربوط به عدم بهره‌گیری از افراد علاقه‌مند و متخصص در این حوزه بر می‌گردد. نکته دیگر نبود حمایت‌های همه‌جانبه از این حوزه است و در نهایت عدم وجود نقشه راه و طرح جامعی برای هم افزا کردن همه ظرفیت‌ها می‌باشد. البته همه نسبت به دفاع مقدس یک نگاه مثبت و همراهی دارند و تلاش می‌کنند در این حوزه فعال باشند.

دفاع‌پرس: سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس برای تقویت و ایجاد یک فضای سازنده و پویا در عرصه دفاع مقدس چه برنامه‌هایی را پیش بینی کرده است؟

این سازمان ضمن اینکه در بعضی از حوزه‌های فرهنگی و ادبی دفاع مقدس مرجع است، اما باید گفت این مسئولیت متوجه همه دستگاه‌های فرهنگی است؛ با این‌حال همان‌گونه که اشاره شد سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس با مشارکت خبرگان این حوزه و ذینفعان و فعالین این صحنه، تلاش کرده طرح جامعی را ارائه کند. برای این طرح جامع تاکنون حدود 22 مولفه تعریف شده، یعنی ۲۲ اقدام ملی لازم است تا در مسیر درست و صحیح قرار بگیریم و امید داشته باشیم که در چند سال آینده به بعضی از اهداف مورد نظر در مطالبات مقام معظم رهبری نزدیک شویم.

دفاع‌پرس: توضیح بیشتری درباره این طرح بفرمایید؟

در حوزه ادبیات دفاع مقدس نیاز به داشتن نگاه جامع به همه این فرآیند هستیم. به عنوان مثال تولید یک کتاب که حاصل یک کار فرهنگی است، از خلق ایده تا توزیع و رساندن آن به‌دست مخاطب نیازمند گذراندن ده‌ها مرحله و گام‌های هوشمند و کارشناسی شده است؛ حال اگر در این رابطه بخشی را نادیده بگیریم، عملا این فرآیند به‌خوبی انجام نخواهد شد؛ به‌عبارتی چنانچه این محصول تولید شد و مخاطب‌شناسی مناسب برای آن صورت نگرفت و متناسب با نیازهای این صحنه محتوا خلق نشد، یا جذابیت لازم و ادبیات فاخر برای اثر بخشی و برقراری ارتباط با مخاطب نداشت، باز در این فرآیند ناقص عمل شده است.

ما اگر بدون توجه به ایده‌های برجسته و خلاق فقط محصول تولید کنیم، باز به موفقیت نخواهیم رسید. البته در این صحنه هم به کمیت و هم به کیفیت محتاج هستیم، لذا این طرح جامع تلاش می‌کند برای همه این فرآیند با مشارکت همه دستگاه‌های فعال در این حوزه اندیشیده باشد.

ما نیازمند این هستیم که قبل از تولید یک محصول، فرهنگ آن را در جامعه نشر دهیم تا از این طریق احساس نیاز بوجود آید، چون اگر احساس نیاز به‌وجود بیاید، با تولید محصول، مخاطب به آن مراجعه می‌کند. لذا گام‌های مختلفی برای آن پیش‌بینی شده از جمله می‌توان به دستور‌العمل ساماندهی انتشار کتاب‌های دفاع مقدس در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس اشاره کرد. در این دستورالعمل به گونه‌شناسی و تنوع بخشیدن به تولید اندیشه و خلق آثار توجه شده است.

نکته بعدی، جلوگیری از تحریف در حوزه انتشار آثار دفاع مقدس، با کمک نخبگان این حوزه و شوراهای ادبیات دفاع مقدس در سراسر کشور است تا با استفاده از گروه‌های کارشناسی و حمایت از خلق آثار دفاع مقدس، نوعی مراقبت لازم در این زمینه صورت گیرد تا با موضوعی به اسم تحریف دفاع مقدس در حوزه‌های مختلف مواجه نشویم. ناگفته نماند که تحریف فقط به راست و دروغ بودن یک اثر محدود نمی شود بلکه مبالغه کردن، کم‌گویی، اشتباه گفتن و حتی تحقیر صحنه‌های مختلف دفاع مقدس نیز می تواند جلوه‌هایی از تحریف دفاع مقدس و فرهنگ آن باشد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد یکی از کاستی‌های بزرگ ما در حوزه فرهنگ دفاع مقدس و خلق آثار برجسته در این زمینه، بی‌توجهی به بعضی حوزه‌ها بوده است؛ به‌عنوان مثال کمترین آثار را درخصوص حماسه بسیجیان در سال‌های دفاع مقدس داریم بدین‌معنی که نقش بسیج در دوران دفاع مقدس کمتر مورد تببین و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

همچنین جنگ به فرموده امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری فقط در جبهه‌های نبرد خلاصه نمی‌شود بلکه صحنه‌های متفاوتی در پشت جبهه‌ها یعنی در شهرها، خانواده‎ها، در روابط بین الملل و موضوعات مختلف کشور نیز داشتیم که کمتر به آنها پرداختیم.

در‌حالی‌که برخی از آثار پر فروش کتاب‌های دفاع مقدس مربوط به‌همین حوزه است. به‌عنوان مثال اقدامات بشر دوستانه و انسانی که در سال‌های دفاع مقدس روی داده، کمتر مورد توجه خلق کنندگان آثار ادبی بوده است، در حالی‌که توجه به آن می‌تواند برای ملت‌های دیگر پیام ساز باشد.

امروز به تولید ادبیاتی در دفاع مقدس نیاز داریم که بتواند پیام ملت ما را به خارج از مرزها منتقل کند؛ امروز محتاج این هستیم که ادبیات دفاع مقدس ما تبدیل به ادبیات جهانی شود، پس برای تحقق این موضوع باید فعالیت‌هایی عمیق و تاثیرگذاری را انجام دهیم.

نکته بعد راه‌اندازی خانه‌های کتاب دفاع مقدس در همه استان‌ها است، تا مکانی برای عرضه آثار و پیدا کردن فعالین این حوزه باشد. همچنین می‌توانیم بر روی طرح آبونمان کتاب دفاع مقدس در سراسر کشور کار کنیم، تا دسترسی به آثار دفاع مقدس آسان‌تر شود. بر این اساس برای حضور در فضای مجازی برنامه‌های متنوعی در حال طراحی است نمونه در آینده نزدیک اپلیکیشن کتاب دفاع مقدس رونمایی خواهد شد که 9 خدمت را در حوزه ادبیات دفاع مقدس عرضه می‌کند. به‌عنوان مثال در این برنامه پیش بینی کردیم که علاوه بر فیزیک کتاب، محتوای آن به‌صورت دیجیتال و سبک در داخل و خارج کشور به راحتی در دسترس قرار گیرد.

برای فعال نگه‌داشتن نویسندگان و تربیت نسل جدید، طرحی در قالب نشست‌های قلم اجرا می‌شود. در این راستا با کمک دستگاه‌های مختلف نشست‌های قلم را در استان ها برگزار می کنیم؛ نشست‌هایی که فرهیختگان و پیشکسوتان دفاع مقدس در کنار نویسندگان جدید قرار گرفته و تبادل تجریه خواهند داشت.

در سال‌های گذشته تلاش‌های خیلی خوبی در رابطه با جمع آوری خاطرات و اسناد مربوط به دفاع مقدس اتفاق افتاده است، اما با این حال به یک کار فوق‌العاده‌ای برای کشف ایده‌های جدید و خلق آثار بدیع نیازمندیم، پس برای تحقق این مهم نیازمند سوژه یابی‌های گسترده‌ای هستیم. برای همین منظور در حال تدوین نظامی هستیم تا این امر محقق شود.

برپایی نمایشگاه‌های داخلی و بین المللی نیز به‌صورت موسمی طراحی شده تا ما را به مخاطبین نزدیک‌تر کند. در عین حال برای اینکه قله‌های پرافتخار این صحنه را بشناسیم و زمینه‌های لازم را برای این کار فراهم کنیم، تلاش می‌کنیم دوسالانه انتخاب کتاب دفاع مقدس را با سازماندهی جدید و با مشارکت همه ذینفعان برقرار کنیم، تا کارهای فاخری عرضه شود.

از امسال جایزه بین‌المللی «یوسف» برای داستان‌های کوتاه و مینی مال را خواهیم داشت، که کمک می‌کند هم آثار بیرون از مرزها تولید و وارد کشور شود و هم آثار ما به بیرون از مرزها منتقل شود. همچنین برای جهانی سازی شعر مقاومت، کنگره شعر مقاومت را با سازماندهی جدیدی برگزار خواهیم کرد. ضمن اینکه تلاش می‌کنیم در حوزه ترجمه با کمک کشورهای مختلف سازوکار جدیدی را ایجاد کنیم تا سالانه آثار برجسته این حوزه انتخاب و ترجمه شود و زمینه توسعه آن در حوزه ادبیات جهانی فراهم شود.

البته در اینجا دست نیاز به‌سوی همه علاقمندان، نخبگان، خبرگان و دستگاه‌های فرهنگی دراز می‌کنیم تا ما را در انجام این ماموریت کمک کنند؛ هرچند تا همین‌جا هم از مشارکت همه در این حوزه قدردانی می‌کنیم، اما با این‌حال برای اینکه بتوانیم عقب‌ماندگی در این حوزه را جبران کنیم، نیازمند یک کار جهادی و بزرگ هستیم.

دفاع‌پرس: برخی‌ها به کتاب‌های دفاع مقدس علاقمند هستند، اما به جهت گرانی کتاب قادر به خرید نیستند در حالی‌که اگر در هر محله‌ای کتابخانه عمومی دفاع مقدس وجود داشته باشد، این افراد می‌توانند از کتاب‌های این حوزه استفاده کنند؛ حال با توجه به این موضوع آیا چنین برنامه ای در دستور کار دارید؟

یکی از مشکلاتی که در سال‌های گذشته داشتیم این است که آثار دفاع مقدس کمتر به کتابخانه‌های کشور تزریق شده است، لذا در حال نظم بخشیدن به این موضوع هستیم. بنابراین یکی از مولفه‌های طرح جامع مورد اشاره راه یابی آثار دفاع مقدس با کمک وزارت فرهنگ و ارشاد به کتابخانه های کشور است، که در این صورت کسانی که می خواهند این گونه کتاب‌ها را مطالعه کنند، دسترسی راحت‌تری خواهند داشت. علاوه بر این به دنبال ایجاد دسترسی آسان و ارزان برای علاقمندان به این قبیل کتاب‌ها با ایجاد خانه‌های کتاب دفاع مقدس در استان‌ها هستیم.

یک کار مهم در فضای مجازی در حال روی دادن است، بدین صورت که در کنار چاپ، نسخه دیجیتال کتاب‌ها هم به مرور در حال سازماندهی شدن است. لذا در آینده نزدیک هم در کتابخانه دیجیتال آثار دفاع مقدس را در اختیار خواهیم داشت و هم در اپلیکیشن کتاب دفاع مقدس، فایل کتاب های مربوطه را با مزیت های مختلف و قیمتی بسیار ارزان عرضه می کنیم.

دفاع‌پرس: طرحی هم در خصوص انتشار کتاب صوتی رزمندگان دنبال می شد، آیا این طرح را موفق می‌دانید؟

اکنون گونه‌های مختلف کتاب صوتی در حال تولید است و سال گذشته حدود 180 عنوان کتاب به فایل صوتی تبدیل شده است و اخیرا کتاب غواص‌ها بوی نعنا می‌دهند، به اثر صوتی تبدیل که قابلیت پخش در شبکه‌های رادیویی را نیز دارا است و اثرهایی را بدین شیوه تولید می کنیم تا به بهترین شکل ممکن در این رابطه اقدام کنیم؛ البته آثار مختلفی از کتاب‌های دفاع مقدس به خصوص در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس منتشر شده، که نسخه‌های صوتی آنها هم در دست تهیه است. هر چند این محصول برای برخی حوزه های ادبی ممکن است مناسب نباشد. ولی با این حال در تلاش هستیم تا این زمینه را هم پویا کنیم و هم تخصصی تا کاملا قابل بهره برداری باشد.

دفاع‌پرس: چرا آثار داستانی در حوزه دفاع مقدس کم است؟

امروزه به دلایل مختلفی، توجه به حوزه خاطرات در دفاع مقدس بیشتر از سایر کارها است. البته معتقدم جمع آوری خاطرات و خاطره نگاری کار سختی است اما خیلی ها تصور می کنند جمع آوری خاطرات آسان‌تر از خلق رمان یا تولید و نگاه به گونه‌های مختلف ادبیات داستانی است.

لذا یکی از کارهایی که در دستورالعمل تنوع بخشی به حوزه آثار دفاع مقدس پیش‌بینی کردیم، این است که انرژی‌ها را تقسیم کنیم تابه گونه‌های مختلف توجه شود. به عنوان مثال امروز سرمایه‌گذاری خوبی در تولید داستان‌های کوتاه و مینی‌مال در حوزه دفاع مقدس انجام دادیم، چون از جمله روش‌هایی است که می تواند کمک‌های زیادتری در انتقال این فرهنگ به خارج از کشور و نیز تهیه کتاب‌های صوتی داشته باشد.

علاوه بر این روی ادبیات کودک و نوجوان، شعر، رمان و ادبیات داستانی با گونه های مختلف مرتبط با دفاع مقدس طرح های مختلفی را در دست تهیه داریم که امیدواریم با کمک دستگاه‌های مختلف بتواند اتفاق خوبی را برای ما به همراه داشته باشد.

دفاع‌پرس: نظر شما درباره تاریخ نویسی جنگ چیست؟

این سازمان یکی از وظایف مهم‌اش، توجه به تاریخ دفاع مقدس است. اما باید اعتراف کنیم که به‌رغم تمام تلاش های خوبی که در این رابطه در کشور انجام شده، در زمینه تاریخ نویسی دفاع مقدس عقب ماندگی‌های فراوانی داریم. امروز نیازمند تبیین تاریخ تحلیلی دفاع مقدس هستیم، هر چند آثاری به صورت پراکنده در این زمینه منتشر شده اما آثار منسجمی را در این حوزه نداریم.

حتی در حوزه تاریخ توصیفی جنگ نیز ممکن است کارهای پراکنده‌ای شده باشد، ولی محتاج تهیه کتابی مرجع و قابل اعتماد برای همه در این حوزه با یک روایت واحد هستیم. البته کارهای خوبی در جمع آوری اسناد و برخوردهای موضوعی صورت گرفته است. به عنوان مثال در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس پروژه های ملی و سنگینی با عنوان پروژه های 56 گانه داشتیم که برخی از آنها انجام شده و مابقی هم در حال انجام است.

در کنار این موضوع نیازمند تهیه تاریخ تطبیقی جنگ هم هستیم. چون در این رابطه هم کم توجهی داریم لذا به نظر می‌رسد چنانچه بخواهیم عقب ماندگی‌مان را جبران کنیم، نیازمند یک طرح بدیع هستیم که این طرح را با کمک کارشناسان در حال تهیه هستیم و در این زمینه نیز نیازمند یک کار جهادی و انقلابی هستیم تا این عقب ماندگی جبران شود.

دفاع‌پرس: چرا در حوزه مستند نگاری دفاع مقدس آثار کمی داریم؟

مستند نگاری هم بخشی از تاریخ نگاری جنگ محسوب می شود، یعنی وقتی می خواهیم تاریخ مرجع بنویسیم کمک می‌کند تا از اسناد معتبرتر و مناسب‌تری استفاده کنیم. در این زمینه با توجه به علاقمندی برخی از نخبگان، فرهیختگان و صاحبان قلم، بعضا اتفاق های خوبی روی داده ولی با این حال کافی نیست و فقط به بعضی موضوعات پرداخته شده است که برای این موضوع هم باید نظامی ایجاد کنیم تا حداقل، درباره موضوعات مهم جنگ مستند نگاری انجام شود.
در پروژه های 56 گانه‌ای که سال‌هاست در مجموعه نیروهای مسلح و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس دنبال می‌شود، بخش مهمی از این موضوع در حال روی دادن است که می تواند راهگشای بزرگی برای آینده باشد.

دفاع‌پرس: چرا در پرداختن به موضوع جنگ تحمیلی آثار کمی از نگاه کشورهای دیگر یا حتی فرماندهان و مسئولان بعث عراق وجود دارد؟

این موضوع را می توان در دو بخش به آن اشاره کرد. اول اینکه در تاریخ نویسی جنگ باید تاریخ تطبیقی جنگ را هم مد نظر داشته باشیم زیرا تاریخ تطبیقی جنگ ضمن اینکه روایت ما از جنگ و دفاع مقدس را بازگو می کند، روایت‌های دیگران را هم کنار آن مستند می کند، یعنی یک مطالعه تطبیقی درحوزه تاریخ بین دو یا چند صحنه در حال روی دادن است که این از آن موضوعاتی است که طی سال‌های گذشته کمتر به آن توجه کردیم.

بر این اساس در حال حاضر موضوع مورد اشاره مورد توجه سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس قرار دارد اما این مسئله نیازمند سرمایه‌گذاری مناسب، جمع آوری اسناد بیرونی، کار پژوهشی و دقیق است، زیرا این کار تخصصی‌تر از سایر کارها محسوب می‌شود؛ با این حال هر چند کارهای اولیه آن آغاز شده، ولی ادامه روند آن محتاج اقدام اساسی و جدی‌تری است.

البته غیر از تاریخ در سایر حوزه های ادبی و هنری مربوط به دفاع مقدس نیز هیچ اشکالی ندارد که درباره نگاه دیگران به دفاع مقدس فکر کنیم. در این رابطه برخی کشورهای اسلامی کارهایی انجام دادند ولی کمتر سراغ آنها رفتیم تا ببینیم اگر مناسب فرهنگ ما است، پس از ترجمه مورد استفاده قرار گیرند.

در کنار این موضوع باید اذعان کرد که کمتر توانستیم این صحنه فرهنگی را به خارج از کشور منتقل کنیم، تا نویسندگان بیرونی هم برای ما در حوزه مربوط به دفاع مقدس کار تولید کنند. نکته بعدی خودمان هم باید برویم و از نگاه دیگران تلاش کنیم تا در حوزه ادبی کاری اتفاق بیفتد. البته یکی از هدف‌گذاری‌های ما در جشنواره ادبی بین المللی «یوسف» و کنگره بین‌المللی شعر مقاومت، توجه به چنین نکاتی است؛ پس براین اساس امیدواریم به تدریج در سال‌های آینده به این هدف نزدیک‌تر شویم.

دفاع‌پرس: آیا معتقدید دامنه دفاع مقدس به همین هشت سال محدود می شود یا دامنه آن فراتر از این هشت سال است؟

به نظر من مقاومت ملت ایران محدود به آن هشت سال جنگ تحمیلی نیست و دامنه فراتری دارد، زیرا نمی‌توانیم دفاع مقدس رزمندگان را قبل از آغاز رسمی جنگ تحمیلی در مقابل توطئه های داخلی و خارجی نادیده بگیریم. بعد از سال‌های دفاع مقدس همواره درگیر با دشمنان بودیم، مثلا صحنه‌های افتخارآمیزی که در زمینه مبارزه با تروریسم در منطقه اتفاق افتاده را مگر می‌توانیم از دفاع مقدس جدا کنیم؟ اتفاق با ارزش و فرهنگ‌ساز مدافعین حرم را مگر می‌توان از دفاع مقدس جدا کرد؟
پس دفاع مقدس ملت ایران محدود به آن هشت سال جنگ تحمیلی نیست، اما این دوران، فرهنگ ادبیات دفاع مقدس که مبتنی بر فرهنگ اصیل ایرانی- اسلامی است را برای ما پایه‌ریزی کرد؛ فرهنگی که نقطه عطفی برای ما محسوب می‌شود و می‌توان آن را نقطه طلایی برای دفاع مقدس دانست؛ لذا باید توجه بیشتر و دقیق‌تری به آن داشته باشیم.

دفاع‌پرس: برای تحقق بخشیدن به نظرات رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه ادبیات دفاع مقدس چه تلاش‌هایی باید صورت گیرد؟

در این رابطه یک تکلیف و وظیفه انقلابی و اسلامی داریم، یعنی هم باید منویات رهبری را به خوبی فهم کنیم و هم برای تحقق آنها برنامه عملیاتی مناسبی داشته باشیم؛ بر این اساس طرح جامعی که به آن اشاره شد، تقریبا همین مسیر را دنبال می‌کند زیرا رویکرد اصلی آن تحقق منویات رهبری در زمینه یاد شده است.

نزدیک شدن به اهداف بلند رهبر معظم انقلاب اسلامی که در این زمینه می‌تواند نقش جدی در حوزه فرهنگی و گام دوم انقلاب داشته باشد، به تنهایی توسط این سازمان امکان پذیر نیست، چون محتاج اقدام جدی، اهتمام و اراده ملی و نیز هم افزایی دستگاه‌های فرهنگی است؛ به همین جهت در حال بسترسازی و تهیه طرح‌های لازم برای انجام چنین کاری با مشارکت سایر دستگاه‌ها هستیم و باید به این موضوع کیفیت بیشتری ببخشیم.

اما برای تحقق این کار به شدت محتاج حمایت مسئولان، نخبگان و خبرگان این صحنه و حمایت بزرگ‌تری از سوی دستگاه‌های مرجع در کشور هستیم. معتقدم که اگر این حمایت به خوبی اتفاق بیفتد، می‌توانیم به سرعت خودمان را در مسیر درستی قرار دهیم و به این کار شتاب بیشتری هم بدهیم.

دفاع‌پرس: چشم‌اندازی که در ارتقاء ادبیات پایداری می‌بینید، چیست؟

ادبیات پایداری یا دفاع مقدس ملت ایران و یا بهتر بگوییم امت اسلامی، چشم اندازی روشن، امید بخش، فاخر و پیشرو خواهد داشت و پیشران صحنه ادبیات ما و جهان اسلام خواهد شد اما حتما با سختی و مشکلات متعددی نیز روبرو می‌شویم، یعنی تصورمان بر این نیست که این کار روشن، امید بخش و فاخر به سادگی امکان پذیر است زیرا محتاج تدبیر درست، حمایت و هم افزایی ملی و اسلامی و کار بزرگ انقلابی است.

البته اعتقاد دارم در این زمینه جریان خوبی به راه افتاده که اگر بتوانیم این جریان را به صورت پویا حفظ و حمایت کنیم، آرام آرام می‌توانیم قدم های بزرگ تری را در این زمینه برداریم، ضمن اینکه ادبیات پایداری و دفاع مقدس می‌تواند راهگشای ادبیات فاخر ملت ایران در داخل و خارج از کشور باشد و نیز می‌تواند نماینده بسیار خوبی در حوزه ادبیات جهانی باشد.

زیرا به دنبال رویکردها، پیام ها و آثاری هستیم که بتواند ادبیات ما را در صحنه ادبیات جهانی، نمایندگی کند؛ باید شرایطی فراهم کنیم تا نویسندگان ما با نویسندگان دنیا در این زمینه هم‌آوردی داشته باشند؛ به همین دلیل معتقدم ادبیات دفاع مقدس می تواند نماینده خوبی در این صحنه باشد.

پس اگر درست عمل کنیم، ادبیات دفاع مقدس سفیر بزرگ و مناسبی هم برای ملت بزرگ ایران خواهد بود که اندیشه، منویات و بزرگی خود را به دنیا معرفی کند؛ در عین حالی که می تواند از سختی ها و ناگواری‌های خود با دنیا سخن بگوید.

چرا نتوانیم برخی از اتفاقات بزرگ انسانی که در سال های دفاع مقدس اتفاق افتاده و می تواند رویکرد مبارزات و جنگ ها را در دنیا تغییر دهد، با دیگران به اشتراک بگذاریم؟ ما نتوانستیم روح بزرگ مبارزین مسلمان علیه تروریسم در منطقه را با ادبیات مناسب به دنیا منتقل کنیم؛ این از آن صحنه هایی است که می تواند به سرعت روی دهد.
ادبیات پایداری و دفاع مقدس می تواند با افتخار تمام پرچمدار ادبیات کشور، اندیشه و مردم ایران در دنیا باشد.

انتهای پیام/231