گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس ـ احسان یعقوبی؛ در تاریخ جمهوری اسلامی ایران حوادث و اتفاقات مختلفی رخ داده است که هر یک از آن‌ها تجارب و درس‌هایی را در اختیار آیندگان قرار داده است، اما دوران دفاع مقدس نقطه عطفی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود که تجارب آن درحال حاضر نیز در زمینه‌های مختلف به داد مردم و حتی دولت‌ها رسیده است و تجربه نشان داده که اگر به این درس‌ها و تجارب توجه شود، غلبه بر مشکلات آسان خواهد بود.
دوران دفاع مقدس از این جهت دورانی خاص بود که جمهوری اسلامی ایران با تمام کاستی‌ها و کمبود‌ها در مقابل دشمنی قرار گرفت که از سوی ۸۰ کشور خارجی پشتیبانی و حمایت می‌شد و هنوز دو سالی از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) نگذشته بود که دشمن بعثی با بهانه‌های واهی به سمت مرز‌های کشورمان لشکر کشید و از طرفی دشمنان قسم خورده ایران اسلامی به سرکردگی آمریکا نیز که از انتشار پیام انقلاب به سایر کشور‌ها و الگو شدن حرکت امام راحل برای سایر آزادگان جهان هراس داشتند، از هیچ تلاشی برای پیروز شدن صدام و نیروهایش در هشت سال دفاع مقدس دریغ نکردند، چراکه هدف آمریکا در آن دوران با هدف رژیم صدام یکی بود.
اما هرچه قدر که از جنگ می‌گذشت، به پیروزی‌های رزمندگان اسلام در عملیات‌های مختلف افزوده می‌شد و این پیروزی‌ها با توجه به کمبود تجهیزات نظامی و حتی نیروی انسانی، تعجب رسانه‌های حامی رژیم صدام و کارشناسان نظامی را نیز برانگیخت؛ بنابراین مهمترین دلیل این تعجب هم این بود که انقلاب اسلامی ایران هنوز به ثبات و انسجام نرسیده بود که جنگ آغاز شد، لذا جمهوری اسلامی ایران هم با مشکلات داخلی دست و پنجه نرم می‌کرد و هم در مرز‌های کشور مشغول جنگیدن با دشمن بعثی تا دندان مسلح بود.
از طرفی با توجه به اینکه بعد از مدت‌ها تلاش، مبارزه و تقدیم کردن شهدای بسیاری در دوران انقلاب که در نهایت منجر به سرنگونی رژیم طاغوتی پهلوی شد، نظامی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی تشکیل شد و به همین دلیل بود که وقتی حمله صدام به ایران آغاز شد، دفاع ملت ایران از این مرز و بوم، دفاع مقدس نام گرفت. دوران جنگ در نهایت با تمام سختی‌ها، تلخی‌ها و شیرینی‌هایی که داشت بعد از گذشت هشت سال با صدور قطعنامه ۵۹۸ به اتمام رسید، اما درس‌ها و تجاربی که از آن دوران به یادگار مانده است، همچنان نیز به‌ویژه در مواقع بحرانی به یاری ملت ایران رسیده است و طبیعی است که استفاده مداوم از آن تجارب می‌تواند کشور را با سرعت بیشتری به سمت اهدافی که امام خمینی (ره) برای تشکیل انقلاب درنظر گرفته بود، سوق دهد.
همان‌طور که گفته شد تجارب بسیاری از دوران دفاع مقدس به یادگار مانده است که شاید مردمی بودن، خودباوری و خودکفایی، استکبارستیزی و وحدت و یکپارچگی از مهمترین آن‌ها باشد.
مردمی بودن
همان‌طور که حضور مردم در صحنه، زمینه پیروزی انقلاب اسلامی را در سال ۱۳۵۷ فراهم کرد، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در مواقع بحرانی مانند دفاع مقدس، حضور مردم در صحنه بود که توانست شرایط جنگ را به نفع کشورمان تغییر دهد. چراکه در آن دوران رژیم صدام با تمام توان به جنگ با کشوری آمده بود که هنوز دو سال از انقلابش نگذشته بود و به همین دلیل بود که امام خمینی (ره) در آن ایام به آحاد مردم اعلام کردند که اولویت اول کشور مقابله با تهاجم دشمن بعثی است و از آن جهت که این دفاع را مقدس نامید، مردم با هر تفکر و از هر قشری که بودند به جبهه‌ها شتافتند؛ لذا مردمی بودن دوران دفاع مقدس یکی از تجاربی است که از آن دوران به یادگار مانده است و همین حضور در جبهه‌ها بود که توطئه صدام مبنی بر غلبه بر ایران در ۱۰ روز را خنثی کرد. از طرفی ما هر وقت در بحران‌ها به آحاد مردم تکیه کردیم، پیروزی نیز حاصل شده است، بنابراین این درسی که از آن دوران به یادگار مانده است، همچنان نیز باید مورد توجه دولت‌ها قرار گیرد تا زمینه حل مشکلات نیز فراهم شود.
خودباوری و خودکفایی
وقتی که جنگ تحمیلی آغاز شد، کشور ما از لحاظ تجهیزات لجستیکی و نظامی نسبت به دشمن بعثی وضعیت مناسبی نداشت و نکته مهم‌تر اینکه سایر کشور‌ها نیز به‌دلیل حمایت از استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا به صدام، از کمک و حتی فروختن تجهیزات به کشورمان خوداری می‌کردند. وضعیت به‌گونه‌ای بود که رزمندگان حتی در تأمین سیم خاردار نیز ناتوان بودند؛ بنابراین رزمندگان وقتی با این شرایط روبه‌رو بودند، به فکر تلاش برای تولید تجهیزات افتادند و در واقع تهدید جنگ را به فرصتی برای ارتقاء دانش فنی خود تبدیل کردند، لذا توجه به توان داخل موضوعی است که در دوران دفاع مقدس نیز به آن پرداخته شد.
اتفاقاً در شرایط فعلی نیز که آمریکا تحریم‌های مختلفی را به کشور تحمیل کرده است، استفاده از همین تجربه می‌تواند تحریم‌ها را به فرصت تبدیل کند. البته تا حدودی نیز شرایط این‌گونه پیش رفت و با ظهور شرکت‌های دانش بنیان و توجه به توان داخل در زمینه‌های مختلف، دستاورد‌های متفاوتی نصیب کشورمان شده است و قطعاً اگر به این تجربه که از دوران دفاع مقدس به یادگار مانده است، بهتر از گذشته توجه شود، در زمینه رونق تولید نیز موفق خواهیم بود.
استکبارستیزی
یکی از دلایلی که امام خمینی (ره) و یارانش را بر این داشت تا نسبت به رژیم پهلوی معترض باشند، موضوع استکبار ستیزی بود و امام راحل با توجه به این نکته که در اسلام تأکید بسیاری نسبت به مقابله با زورگویان شده است، انقلابی اسلامی را به سرانجام رساند و این پیام را به سایر آزادگان عالم نیز داد که زیر بار زور رفتن کاری اشتباه و به ضرر مردم خواهد بود. با همین روحیه استکبارستیزی بود که وقتی دشمن بعثی به کشورمان لشکر کشید، آحاد ملت با رهنمود‌های امام راحل به جبهه‌ها رفتند.
بنابراین روحیه استکبارستیزی تجربه دیگری است که از دوران دفاع مقدس به یادگار مانده است و از طرفی دشمن بار‌ها نشان داده که اگر در مقابل آن کوتاه بیاییم، فشار روی کشور را افزایش خواهد داد، لذا در پیش گرفتن همین روحیه منجر به پیشرفت کشور در زمینه‌های مختلف می‌شود.
وحدت
یکی دیگر از ویژگی‌های دوران دفاع مقدس، وحدت و یکپارچگی ملت ایران بود که در نهایت منجر به شکست دشمن بعثی شد. این وحدت هم در مناطق جنگی و هم در مناطق غیرجنگی مشهود بود و تمام رزمندگان از هر نیرویی که بودند در خط مقدم با یکدیگر وحدت داشتند تا به همان هدف نهایی و اصلی که غلبه بر دشمن بعثی بود برسند. در حقیقت دوران دفاع مقدس آشکارترین جلوه وحدت و یکپارگی ملت ایران بود و ما در حال حاضر نیز اگر می‌خواهیم بر مشکلات فائق آییم باید وحدت خود را تقویت کنیم. همان‌طور که در پیک اول شیوع ویروس کرونا مشاهده کردیم که وحدت مردم می‌تواند تمام مشکلات را حل کند، لذا وحدتی که هم‌اکنون در کشور تا حدودی شاهد آن هستیم برگرفته از دوران دفاع مقدس است.
قطعاً دوران دفاع مقدس با اینکه کشور ما را به مدت هشت سال در سخت‌ترین شرایط قرار داد، اما برای آیندگان درس‌ها و تجاربی دارد که بیان همه آن‌ها در قالب یک یادداشت گنجانده نخواهد شد. با این حال ما هر وقت از تجارب دوران دفاع مقدس استفاده کردیم، پیشرفت از آن ما شده است و طبیعی است که ادامه همین راه نیز می‌تواند کشور را از جهات مختلف در جایگاه ویژه‌ای قرار دهد.
انتهای پیام/ 117
