به گزارش گروه بین الملل دفاع پرس، سیدرضا صدرالحسینی طی یادداشتی نوشت: بدنبال پیدایش بیداری اسلامی که کشورهای مختلف منطقه را فرا گرفت و یمن نیز از این دایره مستثنی نبود مبارزات مردمی از سوی انقلابیون یمنی باعث برکناری علی عبدالله صالح دیکتاتور چند دهه یمن شد. اما این برکناری پایان ماجرا نبود و درگیریهای داخلی برای کسب قدرت و ایجاد اصلاحات مد نظر انقلابیون در یمن همچنان ادامه دارد.
در حال حاضر جنبش انصارالله توانسته است دست بالاتر را در این منازعات داشته باشد و تقریبا قدرت را در دست بگیرد. از این رو به منظور آشنایی بیشتر با اندیشهها و ایدئولوژی حاکم بر این جنبش بر آن شدیم که به معرفی چگونگی شکلگیری و ماهیت جنبش انصارالله یمن و پشت پرده دخالت های عربستان و آمریکا در یمن بپردازیم.
جنبشی با اعتقادات زیدیه
جریان الحوثیها نام جنبشی شیعی در کشور یمن است که شکلگیری آنها به دهه 80 میلادی باز میگردد. بنیانگذار این گروه فردی به نام سید بدرالدین الحوثی بود که در سال 2004 و به دست علی عبدالله صالح دیکتاتور وقت یمن کشته شد. این گروه بیشتر در بخشهای شمالی و استان صعده سکونت دارند و اعضای آن نزدیک به دویست هزار نفر میباشد. شهر صعده از اهمیت استراتژیک و مذهبی بالایی برای الحوثیها برخوردار بوده تا آنجا که آن را پایتخت شیعیان زیدیه مینامند.
زیدیون یمنی یکی از فرق شیعه محسوب میشوند که قائل به امامت زید بن علی پس از حضرت زینالعابدین (ع) امام چهارم شیعیان میباشند. از فرقه زیدیه بهعنوان منعطفترین جریان دینی در تشیع نام برده شده که از تساهل و تسامح بالای دینی برخوردار است.
در ابتدا این جنبش تنها در پی احقاق حقوق شیعیان یمن بود اما در حال حاضر اهداف آنها وسعت بیشتری یافته و بر مسائل ملی و مبارزه با نفوذ عربستان در یمن تاکید دارند. عربستان بدلیل ترسی که از جمعیت و جنگآوری مردم یمن و نزدیکی فکری زیدیها به جمهوری اسلامی ایران دارد، همواره در امور داخلی این کشور دخالت کرده و قبایل مختلف را برای درگیری با یکدیگر تحریک میکند. از طرفی شیعیان الحوثی در شمال زندگی میکنند و به مرز عربستان نزدیک و با شیعیان عربستانی در ارتباطند. عربستان با رواج وهابیت در یمن تلاش میکند که این کشور را فقیر و عقب مانده نگه دارد، زیرا یک یمن ضعیف منافع پادشاهی سعودی را بهتر تامین میکند. در حال حاضر و در جریان درگیریهای داخلی، این گروه انصارالله به عنوان نماینده اکثریت گروهها و جریانات مردمی توانسته است بر پایتخت تسلط یافته و وزنه اصلی در قدرت سیاسی این کشور شود.
انصارالله و تلاش جهت استقلال یمن
شیعیان اقلیتی قابل توجه در یمن محسوب میشوند و حدود نیمی از جمعیت این کشور را تشکیل میدهند. شیعیان، خود به دو دسته تقسیم میشوند: زیدیها و دوازده امامیها که زیدیها اکثریت را شامل میشوند. بخش شمالی یمن از گذشتههای دور محل زندگی شیعیان بوده است، این شیعیان دارای انسجام قوی بودهاند و همین امر آنها را تا حدی توانمندتر از سایر اقوام یمنی کرده است.
تا سال 1960 میلادی قدرت سیاسی در دست شیعیان بود اما در این زمان بدلیل کودتا، از قدرت برکنار شدند. روی کار آمدن علی عبدالله صالح سرآغاز فشار و محرومیت مضاعف برای شیعیان بود که دههها به طول انجامید؛ این فشارها باعث شد که شیعیان در دهه 80 کم کم به رهبری مرجع دینی خود، سید بدرالدین الحوثی دست به اعتراضاتی بر علیه دولت حاکم بزنند.
سید بدرالدین با ایجاد شبکهای گسترده از جوانان در اواخر دهه 90 تاثیر مهمی بر فرهنگ شیعیان گذاشت. از دیگر اهداف علامه بدرالدین تقویت حوزههای علمیه زیدیها بود، از آنجا که در مذهب زیدی خمس وجود ندارد، حوزهها با وجود فشارهای دولت بسیار ضعیف شده بودند. او با اندیشههای انقلاب اسلامی ایران آشنا شد و پس از آن، بارها درباره ضرورت اتحاد شیعیان سخن گفت. در سال 2004، علی عبدالله صالح رییس جمهور وقت یمن که ایشان را خطری برای قدرت خود میدانست، وی را به شهادت رساند.
با شهادت علامه بدرالدین رهبر محبوب زیدیها، بر تعداد هواداران این گروه بیش از پیش افزوده شد و نیروی نظامی آن ظرف 5 سال به حدود 200000 نفر رسید. بعد از علامه، فرزندش سید عبدالمالک الحوثی رهبری حوثیها را بر عهده گرفت و پس از مدتی رسما نام جنبش را به انصارالله تغییر داد. سید عبدالمالک همچنان رهبری این جریان را بر عهده دارد. حسین الحوثی فرزند دیگر بدرالدین است که در پارلمان یمن حضور دارد او چند شعار را در میان حوثیها رواج داد: الله اکبر، مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل، لعنت برصهیونیست و پیروزی برای اسلام است.
بخشی از خواستههای حوثیها منطقهای و البته بخش بیشتر نیز با سایر گروهها مشترک است، برای مثال جلوگیری از دخالت بیگانگان، ایجاد پارلمان واقعی و تدوین قانون اساسی عادلانه و دقیق از جمله خواستههای مشترک جنبش انصارالله با سایر انقلابیون یمن میباشد. جنبش انصارالله معتقد به گفتوگویی ملی بدون پیش شرط، همراه با حضور تمامی گروههای مردمی هستند.
دخالت آشکار عربستان و آمریکا در امور داخلی یمن
برخی طرف های همسو با عربستان و دیگر رژیمهای عربی حاشیه خلیج فارس به تحریک آنها خواستار برگزاری تظاهرات در مخالفت با بیانیه قانون اساسی شده و احزاب سیاسی و جمال بن عمر- نماینده ویژه سازمان ملل متحد- را به همراهی با آنچه کودتا خواندند، متهم کردند، ادعایی که هفته هاست از سوی رسانههای سعودی و دیگر رسانههای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تکرار میشود.
این رسانهها در ادامه تخریب وجهه کمیتههای مردمی یمن مدعی شدهاند که آنها از گلوله برای متفرق کردن تظاهرات مخالف بیانیه قانون اساسی در دانشگاه صنعاء استفاده کردهاند.
اعلام بیانیه قانون اساسی در یمن واکنش فوری آمریکا را به دنبال داشت و وزارت خارجه این کشور در موضعی مداخلهجویانه مخالفت خود را با انحلال پارلمان یمن اعلام کرده و بر حمایت خود از عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور مستعفی یمن تاکید کرد. جان کری وزیر خارجه آمریکا هم تحرکات مداخله جویانه را از طریق تماس و گفت وگو با مقامات کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ادامه داد.
عربستان هم که دخالتهایش نیاز به اثبات ندارد، از مدتها پیش با تحریک برخی قبائل همسو و تقویت گروههای تکفیری و تروریستی از جمله القاعده و ریختن بنزین بر روی آتش بحران در مسیر شعلهورتر کردن آتش آن و جلوگیری از حل مسالمتآمیز بحران حرکت کرده است.
دوست جدید عربستان در یمن!
منابع آگاه دیپلماتیک از تصمیم ریاض مبنی بر افزایش فشارها بر جنبش انصارالله و متحد شدن با «آلاحمر» علیه این جنبش انقلابی خبر میدهند. این منابع به روزنامه فرامنطقهای «القدسالعربی» چاپ لندن اعلام کردند که ریاض تماسها با خاندان «آل احمر» را که ریاست قبایل «حاشد» یمن را بر عهده دارد، در پی پیروزی انصارالله در یمن از سر گرفته است زیرا به اعتقاد سعودیها، دلیل پیشرویهای انصارالله، توقف حمایتهای ریاض از آلاحمر در یمن است که دهها سال ادامه داشت.
سرتیپ «علی محسنالاحمر» فرمانده سابق تیپ یک زرهی ارتش یمن و یکی از رهبران قبایل حاشد، چندی پیش در پی پیروزیهای مستمر انصارالله یمن، به عربستان سعودی گریخت و تمام تلاش خود را وقف تحقق مصالحه میان ریاض و روسای قبایل حاشد از خاندان آل احمر و حتی حزب «تجمع یمنی برای اصلاح» کرده است. هرچند که این حزب در واقع شاخه یمنی اخوانالمسلمین است اما در واقع خیمه بزرگی است که اخوانیها، وهابیها و افراد با گرایشهای مختلف قبیلهای، تجاری و نظامی را شامل میشود.
القدسالعربی افزود که در چنین شرایطی به نظر میرسد، ریاض که با اخوانالمسلمین مصر پس از رسیدنشان به قدرت مشکل داشت، مسئلهای با تعامل با حزب تجمع برای اصلاح یمن که ریاست آن را نیز آلاحمر در دست دارد، ندارد و آمادگی دارد در صورتی که فشارهای سیاسی انصارالله را از پای در نیاورد، کمکهای لازم را به این حزب برای سرکوب و ناکام کردن انقلابیون ارائه کند و این در حالی است که ریاض به همراه سایر کشورهای همپیمان در حوزه خلیج فارس با حمایت آمریکا و سایر کشورهای غربی، انصارالله را تحت فشار سیاسی قرار دهد.بنا بر نوشته القدسالعربی، ریاض همزمان با این سیاست، فشارهای سیاسی خود علیه انصارالله را نیز از طریق سازمان ملل و شورای امنیت برای متوقف کردن این جنبش نیز پیگیری میکند.
آخرین تحولات یمن و اقدامات مسالمتآمیز انصارالله
تحولات روز جمعه (دیروز)یمن در پی بینتیجه بودن مذاکرات گروههای سیاسی این کشور صورت گرفت که جمال بن عمر خواستار برگزاری آن به منظور دستیابی به توافق درباره تشکیل شورای ریاست جمهوری برای اداره مرحله انتقالی شده بود. نکته قابل توجه درباره این نشست، حضور تمام گروههای سیاسی از جمله سه تشکلی که از آن خارج شدند، شامل احزاب الناصری، سوسیالیستی و البعث بود. خبرگزاری رسمی یمن هم گزارش داد بیانیه قانون اساسی با هدف پایان دادن به خلاء قانون اساسی موجود اعلام میشود.با وجود خلاء سیاسی ناشی از استعفای عبدربه منصور هادی و دولت وی، کمیته های مردمی در راستای حفظ وحدت و یکپارچگی کشور و حفاظت از امنیت و ثبات یمن فعالیت خود را تشدید کردهاند.
یحیی بن زید از رهبران جنوب یمن که در مراسم اعلام بیانیه قانون اساسی در صنعاء شرکت کرده است، تاکید کرد: ما بهای سنگینی به خاطر حفظ وحدت یمن پرداخته کردهایم، اما گروههای تکفیری و واپسگرا و مرتجع به شریک جنوبی خود خیانت کردند. وی تصریح کرد امیدواریم که امروز، روز جدیدی برای ملت یمن باشد که عزت و کرامت به دنبال داشته باشد.بیانیه قانون اساسی به حالتی از خلاء قانونی در کشور به سبب استعفای سئوال برانگیز عبدربه منصور هادی رئیس جمهور دوره انتقالی یمن پایان داد.تصمیمات کمیته انقلاب و تشکیل دو شورا برای پیشبرد امور یمن در مرحله انتقالی با استقبال گسترده مردمی روبرو شده است. باید تاکید کرد با وجود مخالفت چند تشکل یمنی، اکثر احزاب و گروههای سیاسی با بیانیه قانون اساسی با هدف پایان دادن به حالتی از خلاء قانونی موافقت کردند.
بیانیه قانون اساسی همانطور که کمیتههای انقلابی تاکید کردهاند، در پاسخ به اراده آزاد حامی انقلاب و خواستههای مطرح شده در نشست اخیر صنعا و در چارچوب ساماندهی مسائل و امور کشور اعلام شد. بر اساس بیانیه صادره در روز جمعه، نیروهای انقلاب سپتامبر یمن تاکید کردند که برای کنترل اوضاع یمن و خارج کردن کشور از بحران ناشی از استعفای ناگهانی عبدربه منصور هادی تلاش کردند، این در حالی است که برخی گروهها از جمله گروههای وابسته به عربستان همچنان اراده و خواست مردم یمن را به چالش میکشند.
انصارالله با درک خطرات و عواقب ناشی از ادامه خلاء ریاست جمهوری و دولت، از تمام گروههای سیاسی خواسته بود با در نظر گرفتن منافع ملی و ترجیح آن بر منافع حزبی و گروهی، در گفت و گوهای جدی و صادقانه شرکت کرده و اسباب رسیدن به تفاهم برای حل بحران سیاسی کشور را فراهم کنند، با این حال کارشکنی و مانع تراشی برخی گروههای همسو با عربستان و برخی کشورهای عربی دیگر سبب بی نتیجه ماندن این تلاشها شد و چارهای برای انصارالله جز اینکه بیانیه قانون اساسی را با حضور احزاب و گروههای سیاسی دلسوز و علاقهمند به خروج یمن از بحران کنونی اعلام کند، باقی نماند.
یک عضو انصارالله در این زمینه گفته است بیانیه قانون اساسی به این خاطر قرائت شد که گزینههای قبلی بی نتیجه بود و برای اینکه زمان از دست نرود، چارهای جز اعلام این بیانیه نبود. بیانیه قانون اساسی، نشانهها و ویژگیهای مرحله آتی را در یمن ترسیم کرده است. بنا بر تاکید رهبران انصارالله، انقلاب، انقلاب تمام یمنیهاست و هیچ گروه یا جریان و حزبی منزوی نخواهد شد. با وجود جوسازی و اتهام زنی برخی گروهها و احزاب همسو با عربستان و رسانههای پرتعداد آنها علیه انصارالله و متهم کردن این جنبش به کودتا، صدور بیانیه قانون اساسی پس از بی نتیجه بودن تلاشهای گسترده و گزینههای متعددی بود که به سبب جدی نبودن گروههای وابسته به خارج، صورت گرفت.
گزینههای مطرح شده
- گزینه بازگشت رئیس جمهور مستعفی به کاخ ریاست جمهوری، برخی احزاب از جمله انصارالله خواستار منصرف شدن عبدربه منصور هادی ازاستعفا شده بودند، اما وی با وجود خواستههای مکرر احزاب و گروههای سیاسی حاضر به پس گرفتن استعفایش نشد و از عوامل مهم ادامه بیثباتی سیاسی در یمن معرفی شد.
- گزینه استعفای داوطلبانه پارلمان و انتقال قدرت به شورای ریاست پارلمان هم با مخالفت همان گروهها و جریانها وابسته روبرو شد.
با شکست دو گزینه فوق، گزینه شورای ریاست جمهوری به عنوان مناسبترین و کارآمدترین گزینه مطرح شد، با این حال همان گروههای کارشکن با رد این گزینه، به وقتکشی و تلاشهای مخرب و باجخواهی سیاسی که به زیان وحدت ملی و فعالیت نهادهای قانونی بود، ادامه دادند.
اقدامات انصارالله
انصارالله تاکید کرده است دستانشان برای مشارکت و همکاری به سوی همه کسانی که علاقهمند به سرنوشت کشور و ساخت آن هستند، دراز است و همه گروهها در داخل و خارج باید اطمینان داشته باشند که انقلاب هیچ طرفی را هدف قرار نداده و برای تقویت وحدت ملی میان تمام قشرها و طیفهای مردم یمن تلاش خواهد کرد.
انصارالله با طبیعی خواندن اوضاع و تاکید بر تلاش برای برقراری روابط مستحکم با تمام کشورهای جهان بر اساس احترام متقابل و احترام به حاکمیت کشور و منافع آنها تصریح کرده است هیچ جایی برای نگرانی نیست و مواضع منفی برخی گروهها به زیان آنهاست و هرگز تاثیری بر اراده مردم یمن برای ادامه مسیری که در پیش گرفته، نخواهد گذاشت.
کشورهایی که همچنان بر برخی گروههای همسو با خود در یمن برای جلوگیری از حل مسالمتآمیز بحران شرطبندی میکنند و در راس آنها، عربستان باید بدانند که ادامه رویکرد منفی و تحریک آمیز و حمایت از گروههای تکفیری و گروههای سیاسی همسو برای پیشبرد طرحهای سلطهطلبانه خود پیش از همه به ضرر خود آنها خواهد بود و آنها باید در این مواضع خود تجدید نظر کنند.
صدور بیانیه قانون اساسی با وجود مخالفت و تهدید برخی طرفهای شناخته شده و ادامه تکیه کردن آنها بر حامیان خود همچون عربستان، قطر، آمریکا و ترکیه در نوع خود میتواند یک گام رو به جلو در مسیر حل بحران سیاسی یمن و خارج شدن این کشور از بنبست سیاسی موجود قلمداد شود و همه گروهها باید از این فرصت به بهترین شکل استفاده کرده و زمینه عادیسازی اوضاع سیاسی و ثبات بخشیدن به اوضاع امنیتی را از طریق ازسرگیری فعالیت نهادهای دولتی و سامان بخشی به امور کشور و حل مشکلات و مسائل مردم فراهم کنند و سرزمین سباء با رسیدن به ساحل آرامش و ثبات، شکست نهایی توطئهها و طرحهای بیگانگان را رقم بزند.
مانور قدرت حوثیها در سرزمین یمن
جنبش انصارالله یک جنبش ریشه دار و با نفوذ در کشور یمن است. جریانی که به دلیل محرومیت و فشارهایی که از سوی دولت در حوزههای مختلف (عقیدتی، سیاسی، بازرگانی و...) به آنها اعمال میشد و همچنین در اثر فشار و تفرقه افکنی دولت عربستان سعودی علیه شیعیان از طریق نیروهای وابسته خود در یمن پدید آمد.
انصارالله با وجود تمامی مشکلاتی که با آن رو به رو بوده است، اکنون به درجهای از قدرت و محبوبیت رسیده است که علاوه بر مناطق تحت تسلط سنتی خود، توانسته به سایر استانها هم نفوذ یابد و پایتخت را هم در دست گیرد و از طرفی بر گروههای تکفیری که از سوی عربستان تجهیز شدهاند، تا حدود قابل قبولی پیروز شود؛ و امروز حمایت از انصارالله حمایت از حرکت ضد تکفیر و تروریسم است که همه کشورهای مدعی مقابله با این حرکت ضد بشری شعار آن را با بلندترین صدا فریاد میزنند.
حال که دولت در یمن استعفا داده و پارلمان منحل شده است، این گروه توانسته در صحنه قدرت سیاسی تبدیل به نیرویی فعال و وزنهای مهم شود. همین قدرتیابی جنبش انصارالله، آمریکا، اتحادیه اروپا و عربستان را به شدت نگران کرده است، زیرا در صورت پیروزی تفکر انصارالله از میزان نفوذ این کشورها در این منطقه استراتژیک کاسته خواهد شد و یمن تبدیل به یک کشور مستقل و یک خطر بالقوه برای عربستان مداخلهگر خواهد شد. از همین روست که شاهد آنیم قدرتهای غربی و عربی در پی اعمال فشارهای مختلف سیاسی و اقتصادی بر یمن برآمدهاند، امری که حتی ممکن است به حمله نظامی از سوی کشورهای عربی خلیج فارس و یا دیگر بازیگران فرامنطقهای نیز منجر گردد.
با این حال به نظر میآید شرایط در یمن به گونهای پیش میرود که هر روز بر میزان قدرت و محبوبیت جنبش انصارالله افزوده شده و در آینده این گروه بتواند نقش اول را در صحنه سیاسی یمن بازی نماید.
تنها راه حل
باتوجه به صدور قطعنامه 2201 شورای امنیت مبنی بر لزوم حل و فصل سیاسی تحولات یمن و مخالفت با هرگونه اقدام نظامی، تنها راه حل و فصل بحران سیاسی یمن احترام به خواست و اراده مردم و پرهیز از دخالت خارجی به همراه تمرکز بر راه حل یمنی - یمنی است امری که با توجه به شرایط امروز یمن مردم این کشور بیش از هر چیزی به ان نیازمندند.
انتهای پیام/ک.ف
