گروه استان‌های دفاع‌پرس - حجت‌الاسلام «محمدحسین راجی» نویسنده کتاب «دوگانه‌های سرنوشت‌ساز» و استاد حوزه و دانشگاه؛ پس از انقلاب اسلامی ایران که استقلال اقتصادی از آرمانهای آن به شمار می‌رود، بخش تولید نسبت به پیش از انقلاب تقویت شد و سهم تولیدات صنعتی از صادرات کشور، از 0.29 درصد به بیش از 19 درصد ارتقا و سهم نفت از صادرات کشور از 99 درصد به 70 درصد کاهش یافت؛ اما با این وجود هنوز ظرفیت‌های بیشمار و مغفول کشور بهطور کامل در خدمت تولید قرار نگرفته و علیرغم افزایش چشم‌گیر صادرات غیرنفتی نسبت به دوره پهلوی، هنوز میزان تولیدات داخلی به حد مطلوبی نرسیده است.
از طرفی به دلیل تحریم‌های خارجی، ذخایر ارزی نیز منبع کافی و قابل اطمینانی برای اقتصاد کشور نبوده است لذا شاهد کاهش مستمر ارزش پول کشور در برابر ارزهای خارجی هستیم؛ بهطوری که در دولت جنگ، نرخ تبدیل دلار در ایران از 20 تومان به 100 تومان، در دولت سازندگی به 450 تومان، در دولت اصلاحات به 900 تومان، در دولت‌های نهم و دهم به 3600 تومان و در دولت‌های یازدهم و دوازدهم به بیش از 20 هزار تومان رسیده است. این روند هرچند با اقدامات پولی و مالی بانک مرکزی در برخی مقاطع زمانی کنترل شده است، اما تا زمانی که نیاز کشور از طریق واردات و نه از مسیر تولید ملی برطرف شود، روند کاهش ارزش پول ملی همچنان ادامه خواهد یافت.
ریشه کاهش مستمر ارزش پول در ایران ضعف در تولیدات داخلی و وابستگی به واردات محصولات خارجی است. کلید حل گره‌های اقتصادی کشور، اعم از تورم، بیکاری و قدرت خرید طبقات پایین و متوسط، حمایت از تولید ملی است. در ادامه با مطالعه تجربه کشورهای ثروتمند دنیا درمی‌یابیم که بیشتر آن‌ها پیش از آغاز فرآیند حمایت از تولیدات داخلی، کشورهایی ضعیف و وابسته بوده و تحت تسلط بیگانه قرار داشتند اما پس از روی آوردن به سیاست‌های حمایتی نسبت به تولید ملی، در مسیر پیشرفت قرار گرفتند و بهتدریج با حمایت‌های گسترده‌تر به قله ثروت دنیا رسیدند.
از سوی دیگر هر کشوری که حمایت از تولیدات داخلی خود را کنار گذاشته و با توجیهات نادرست راه توسعه را در باز کردن مرزهای تجاری خود به روی قدرت‌های اقتصادی دنیا دانسته است، به تدریج از اوج عزت به حضیض ذلت افتاده و در باتلاق وابستگی گرفتار آمده است.
در کشور عربستان سعودی نرخ تورم همواره در حد 1 یا 2 درصد بوده و گاهی حتی به زیر صفر درصد رسیده است. تصور ناصحیح از اقتصاد معیوب عربستان منجر به برداشت نادرست از تورم پایین این کشور شده و این ذهنیت را در مخاطبین تداعی می‌کند که این کشور دارای اقتصادی پایدار و سالم است.
در نظام اقتصادی عربستان سعودی پشتوانه ارزش پول، میزان تولید و ذخایر واقعی کشور نیست بلکه این کشور ذخایر ارزی خود را پشتوانه ارزش پول ملی قرار داده است. از طرفی به خاطر ضعف تولید و وابستگی شدید کشور به درآمدهای نفتی، نوسانات قیمت نفت ضربه زیادی به این پشتوانه ارزی می‌زند لذا عربستان سعودی برای حفظ ارزش پول خود با میخکوب کردن مصنوعی حجم ذخایر ارزی، مجبور به استقراض از صندوق بین‌المللی پول و دیگر نهادهای مالی خارجی شده و سالانه بر بدهی خود افزوده است؛ بهطوریکه حجم بدهی‌های این کشور طی روندی افزایشی به بیش از 205 میلیارد دلار در سال 2019 رسیده است. این موضوع به آن معناست که نسبت بدهی خارجی این کشور به تولید ناخالص داخلی آن حدود 26 درصد بوده درحالیکه این نسبت برای ایران تنها 1.5 درصد است.
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که در پی کاهش درآمد نفتی در دوران رکود ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا، عربستان سعودی مجبور به اخذ مجدد تسهیلات از نهادهای بین‌المللی و تشدید میزان بدهی خارجی خود شده و با کسری تراز مالی و تجاری و رکود شدیدی مواجه خواهد شد.
انتهای پیام/
