جنبی شدن «دفاع مقدس» در رویدادهای فرهنگی _ هنری فرصت یا تهدید

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس: بی‌تردید دوران هشت ساله دفاع مقدس از مقاطع طلایی تاریخ ایران به شمار می‌آید که ضمن ایجاد زمینه قدرت دفاعی برای کشور، توانسته‌ است موجب بروز و ظهور نسلی از انسان‌هایی باشد که بهره‌گیری از زیست آن‌ها می‌تواند راه حل مشکلات اجتماعی جامعه باشد.

با این تعریف، بیش از آنکه هدف از پرداختن به دوران دفاع مقدس را گرامی‌داشت یاد و خاطره شهدا بدانیم، بلکه باید اهمیت آن را نیازمندی جامعه دانست؛ چراکه مردم و نسل‌ امروز کشور در مسیر حرکت به سمت تمدن اسلامی با چالش‌های زیادی در زندگی روزمره خود روبه‌رو هستند و تجربه زیست رزمندگان در این دوران گره‌گشا خواهد بود.

باورِ توانایی، شما را توانا می‌کند

حضرت امام خمینی (ره) در این خصوص می‌فرمایند: «شما چنانچه باورتان آمده باشد که نمی توانید صنعت درست بکنید و نمی‌توانید صنایع بزرگ و کوچک را و چیزهایی که احتیاج به غرب بوده است خودتان آنها را درست بکنید، تا این باور هست، نمی‌توانید که انجام بدهید. اول باید خودتان را درست کنید؛ اول باید باورتان بیاید که ما هم انسانیم، ما هم قدرت تفکر داریم، ما هم قدرت صنعت داریم. این قدرت در همۀ افراد بشر بقوه هست. اگر این باور برای شما پیدا شد [موفق خواهید بود].

با این تجربه‌ای که در این دو سال شماها کردید، دیدید که آن حرف‌هایی که گفته می‌شده است تبلیغات بوده است و مسائل آنطور نبوده است. این تبلیغات بوده است که در مقابل قدرت‌های بزرگ نمی‌شود نفس کشید و باید تسلیم قدرتهای بزرگ شد.‌... این پیروزی که شما به دست آوردید، برای اینکه باورتان آمده بود که می‌توانید؛ باورتان آمده بود که امریکا نمی‌تواند به شما تحمیل بکند. این باور اسباب این شد که آن کار بزرگ معجزه آسا را شماها انجام دادید و چنانچه شما ملاحظه می‌کنید که در این دو سال در کشور ما صنعت‌های زیادی که آنها انجام می‌دادند، خودشان انجام می‌دهند و باورتان باشد که خود ما هم می‌توانیم، صنعتی داشته باشیم و می‌توانیم ابتکاری داشته باشیم.

همین باورِ توانایی، شما را توانا می‌کند. اساس این باور است که آنها از ما گرفته بودند. آنها ما را از همه چیز تهی کرده بودند، به طوری که افکار ما، باورهای ما، همه وابستگی داشت. اگر افکار یک ملتی وابستگی به قدرت بزرگی داشته باشد، تمام چیزهای آن ملت، وابستگی پیدا می‌کند. عمده این است که افکار شما آزاد بشود، افکار شما از وابستگی به قدرت‌های بزرگ آزاد بشود. اگر افکار شما آزاد شد و باورتان آمد که ما می‌توانیم که صنعتمند و صنعتکار باشیم، خواهید بود.

اگر افکارتان و باورتان این باشد که ما می توانیم مستقل باشیم و وابسته به غیر نباشیم، خواهید توانست. اگر کشاورزان ما باورشان این باشد که ما می توانیم در کشاورزی به جایی برسیم که صادر کنیم و وابسته به غیر نباشیم، بلکه دیگران به ما محتاج باشند، می‌توانند. اگر شماهایی که در صنعت هستید و پرسنل صنعتی [هستید] در ارتش این باور را داشته باشید و به تجربه این باور را امروز دارید که می‌توانید صنّاع باشید و می‌توانید کارهای ابتکاری بکنید، خواهید توانست.»

اینکه تصور بشود هنر دفاع مقدس مخاطب و طالب ندارد از اشتباهات فاحش است

همچنین، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌فرمایند: «آن عزتی، اعتماد به نفسی، احساس اقتداری که از ناحیه‌ی معنویت رزمندگان ما و جامعه ی اسلامی ما احساس شد و توانست آن حادثه‌ی عجیب و شگفت انگیز - یعنی پیروزی در دفاع مقدس و شکست نخوردن در مقابل تهاجم این همه دشمن - را رقم بزند، آن خصوصیات، آن خصلت‌ها، برای ملت ما، برای کشور ما، یکی از بزرگترین نیازهاست.

این هشت سال، مظهری از برترین صفاتی است که یک جامعه می‌تواند به آنها ببالد و از جوانان خودش انتظار داشته باشد. یعنی دفاع مقدس مظهر حماسه است، مظهر معنویت و دینداری است، مظهر آرمان خواهی است، مظهر ایثار و از خودگذشتگی است، مظهر ایستادگی و پایداری و مقاومت است، مظهر تدبیر و حکمت است.

جنگ، کار پیچیده‌ای است. مدیریت جنگ و فرماندهی جنگ، کار بسیار سنگین و پیچیده ای است. این کار را جوان‌های نورس ما در بسیاری از بخش‌ها انجام می‌دادند. این تدبیر، این حکمت، چیز بسیار شگفت‌آوری است؛ مظهر شکوفائی استعدادها و ظرفیت‌هاست. چقدر جوان‌های کم سال رفتند در جبهه و توانستند در آنجا کارهای بزرگ از خودشان نشان بدهند. بعضی شهید شدند، بعضی هم جزو سرمایه‌های انقلاب بودند، بعدها کشور از این‌ها استفاده کرد. حقیقتاً این جوری بود که سپاه پاسداران یکی از مراکز صدور نیرو به همه جای کشور شده در طول این بیست و هفت هشت سال؛ به خاطر اینکه جنگ توانست از یک مجموعه‌ی جوان، مجموعه‌ای از عناصر کارآمد و بااستعداد درست کند و تحویل بدهد؛ چون استعدادها در این‌ها شکوفا شد.»

اینکه تصور بشود که هنر دفاع مقدس در جامعه‎ی ما مخاطب ندارد، طالب ندارد، این هم خطای بزرگی است، از اشتباهات فاحش است؛ اگر کسی این را خیال کند. تحقیقاً پرمشتری ترین آثار هنری بعد از انقلاب در زمینه‎های مختلف، آن آثار هنری است که مربوط به دفاع مقدس بود؛ چه در زمینه‌ی فیلم و سینما، چه در زمینه‌ی کتاب، خاطره، داستان.

من مشتاقم که جوان‌های ما قصه‌ی جنگ تحمیلی هشت ساله را بدانند که چه بود. این را بارها گفته‌ایم؛ افراد هم گفته‌اند و تشریح کرده اند؛ اما یک نگاه کلان به این هشت سال، با اطلاع از جزئیاتی که وجود داشته است، خیلی برای برنامه‌ریزی آینده‌ی جوان در روزگار ما مهم است.

سینمای دفاع مقدس باید در اوج می‌بود!

تولیدات فرهنگی و هنری با موضوع دفاع مقدس که در دورانی بخش عمده‌ای از فعالیت‌های گروه‌های هنری را شامل می‌شد این روزها و در دهه چهارم دفاع مقدس به کمترین میزان خود رسیده است. نبود سیاست مدون و چشم‌اندازی روشن در این زمینه با وجود مغفول ماندن بسیاری از رویدادهای مهم جنگ هشت ساله را می‌توان مهم‌ترین اشکال این موضوع قلمداد کرد.

سید رضا اورنگ کارشناس و منتقد سینما معتقد است سینمای دفاع مقدس رو به افول است و می‌گوید: ضعیف‌ترین فیلم‌ سینمای دفاع مقدس در دهه ۶۰ حدود دو میلیون بیننده داشت و امروز کمتر کسی حاضر می‌شود برای دیدن این‌گونه فیلم‌ها به سالن‌های تاریک سینما برود و علت این موضوع را عملکرد و سیاست‌گذاری غلط مدیران فرهنگی می‌داند.

وی می‌افزاید: برپایی جشنواره فیلم مقاومت نیز که برای حمایت از این نوع سینما راه‌اندازی شد، نه‌تنها باعث رونق آن نشد، بلکه معکوس عمل کرده و فقط بودجه بیت‌المال را هدر داد. اگر جشنواره مقاومت و دبیرانش درست عمل کرده بودند، الان سینمای دفاع مقدس باید در اوج بود، آیا اکنون این گونه است؟ آیا رئیس و مدیران سازمان اوج فیلم‌های دفاع مقدسی را آسیب‌شناسی کرده‌اند؟ اگر کرده بودند، همچنان به ساخت فیلم‌های پرخرج غیر تأثیرگذار و بی تماشاگر اقدام نمی‌کردند.

جنبی شدن «دفاع مقدس» در رویدادهای فرهنگی هنری فرصت یا تهدید

در مناسبت‌های سال گذشته که همزمان با چهلمین سالگرد دفاع مقدس بود، برنامه‌های جاری فرهنگی و هنری کشور با بخش‌های جنبی دفاع مقدس همراه بود. این رویکرد که البته در نگاه کلی می‌توان آن را مثبت و در راستای زنده‌نگه داشتن چراغ موضوع دفاع مقدس دانست اما از آنجایی که با نگاه تشریفاتی روبرو خواهد شد، باید آن را نقد کرد.

دفاع مقدس مسئله و موضوع کم اهمیتی نیست که بتوانیم مناسبت‌هایی که در این زمینه وجود دارد را کمرنگ نشان دهیم. به‌نظر می‌رسد در ایام کرونا و دیگر رویدادهای فرهنگی و هنری باید به این موضوع به طور ویژه پرداخته شود و از حداکثر فرصت‌های موجود در فضای مجازی استفاده کرد تا از به حاشیه کشیدن شدن موضوع دفاع مقدس جلوگیری کرد.

نخستین نمایشگاه مجازی قرآن کریم ویژه ماه مبارک رمضان از جمله رویدادهایی بود که اخیراً و در ماه مبارک رمضان به طور ملی برگزار شد. یکی از بخش‌های جنبی این رویداد، بخش کتاب و ادبیات دفاع مقدس بود. این بخش که با حضور تعدادی از ناشران تخصصی دفاع مقدس برگزار شده بود در نهایت نتوانست انتظارات اهالی نشر این حوزه را برآورده سازد.

این نمایشگاه اگرچه ویژه قرآن کریم بود؛ اما اضافه شدن بخش دفاع مقدس آن جایگزین شدن برگزاری نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس سال گذشته بود که به دلیل شیوع کرونا برگزار نشده بود. حالا پس از پایان این نمایشگاه یک پرسش مطرح است که آیا جنبی قراردادن موضوع دفاع مقدس در نمایشگاه ملی قرآن کریم توانسته است جایگزین مناسبی برای نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس باشد؟

انتهای پیام/ 121