به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند از فرصت به وجود آمده در شانگهای به منظور دور زدن و عبور از تحریم‌ها برای رشد و توسعه سیاسی - اقتصادی خود استفاده کند. ایران در ادامه سیاست منطقه گرایی خود در تلاش است تا روند عضویت کامل خود در دو سازمان مهم همکاری منطقه‌ای یعنی شانگهای و بریکس را تسریع بخشیده و تحکیم بخشد.
روند عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای از ۲۶ شهریور سال ۱۴۰۰ در جریان نشست سران این سازمان در تاجیکستان آغاز شد، پیش از این ایران از سال ۲۰۰۵ عضو ناظر بود و بعد از آن نیز از سال ۲۰۰۸ درخواست عضویت کامل خود را مطرح کرد، اما به دلیل تحریم‌های سازمان ملل امکان عضویت ایران وجود نداشت تا این که در سال ۲۰۱۵ در پی توافق هسته‌ای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران برداشته شد و موانع عضویت ایران تا حدود زیادی مرتفع شد البته غیر از اختلافات میان ایران و تاجیکستان، تحریم‌های آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل مانع جدی برای عضویت ایران در شانگهای بودند.
طبق مقررات سازمان شانگهای کشوری که تحت تحریم شورای امنیت سازمان ملل باشد نمی‌تواند به عضویت این سازمان درآید. هر کشوری که عضو این سازمان می‌شود باید تمام اسناد قبلی را بررسی کرده و در فاصله زمانی چند ماهه به آن‌ها ملحق شود.
این اسناد قابل تغییر و یا شرط گذاشتن نیستند. در حال حاضر نیز ۴۹ سند در این سازمان تصویب شده که بخش مهمی از آن درباره همکاری‌های نظامی و امنیتی است. برای همین منظور با حدود ۳۰ وزارتخانه، نهاد و یا سازمان این اسناد مورد بررسی قرار گرفته اند، در دولت تصویب شده و باید سپس جهت بررسی و تصویب به مجلس رفته و نهایتا مورد تایید شورای نگهبان قرار گیرد.
همچنین ایران فرصت دارد تا دسامبر به پنج سند ملحق شود. در واقع ایران متعهد می‌شود از تاریخ دریافت اطلاعیه دبیرخانه سازمان همکاری شانگهای، حداکثر تا ۱ دسامبر ۲۰۲۲ به منشور، کنوانسیون مبارزه با تروریسم، جدایی طلبی و افراط گرایی شانگهای مورخ ۱۵ ژوئن ۲۰۰۱ و پروتکل‌های آن ملحق شود.
براساس این گزارش، حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز در این اجلاس سندی را با عنون سند ترتیبات اجرایی الحاق امضا خواهد کرد، با سندی هم که وزیر خارجه امضا می‌کند، وضعیت ما در این سازمان تغییری نمی‌کند بلکه فقط آغاز روند عضویت دائم ایران در این سازمان رسمیت پیدا می‌کند. البته با این سند ما همچنان عضو دائم نیستیم و این موضوع فرآیندی زمان بر و چیزی حدود دو سال دارد. برای مثال در مورد هند و پاکستان دو سال طول کشید تا پروسه رسمی شدن سپری شود.
به نظر می‌رسد عضویت ایران در شانگهای را باید یک موفقیت و پیروزی دانست که استمرار همکاری‌های ایران با اعضای این سازمان می‌تواند به رشد و توسعه و تحقق اهداف شانگهای کمک قابل توجهی کند.
حجت‌الاسلام رئیسی رییس جمهور کشورمان در نشست خبری اخیری خود خاطرنشان کرد: حضور ما در شانگهای و همکاری ما با اعضای این سازمان، ما را به زیرساخت‌های اقتصادی آسیا مرتبط می‌کند تا سهم خودمان را از تجارت در منطقه داشته باشیم. حضور ما در منطقه امنیت ساز است، اما همان‌قدر که در تامین امنیت منطقه سهم داریم در اقتصاد منطقه سهم نداریم. ایران همکاری‌های بسیاری با چین داشته است و مصمم هستیم به ارتقای آن و ارتباط با چین و آن را متاثر از مسایل بین‌المللی و دیگر مسایل نمی‌کنیم، به ویژه در حوزه تجاری و اقتصادی این روابط باید توسعه یابد.
کاملا واضح و مبرهن است که ایران از ظرفیت بالایی در حفظ امنیت منطقه‌ای برخوردار است، در کنار آن پتانسیل بالای ترانزیتی و اقتصادی را هم داراست که می‌تواند در ارتقاء اهداف سازمان موثر باشد و همان طور که مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه کشورمان هم تاکید کرده ترانزیت و انرژی در پیمان شانگهای برای ایران اولویت بالایی دارد و دو فاکتور اصلی ترانزیت از شمال به جنوب و انرژی در این سازمان برای ما از اهمیت برخوردار است.
علاوه بر تقویت مسیر کریدور شمال-جنوب و شرق-غرب و داشتن ظرفیت‌ها در زمینه تولید و صادرات انرژی مزیت اقتصادی عضویت و همکاری در این سازمان را نشان می‌دهد ضمن این که ایران در سال‌های اخیر نقش بسزایی در منطقه در مبارزه با تروریسم و افراط گرایی از جمله مبارزه با تروریست‌های تکفیری در عراق و سوریه داشته و همین مساله یک ظرفیت قابل توجه برای کشور‌های عضو شانگهای شناخته می‌شود، زیرا یکی از اهداف این سازمان، نظارت بر تحولات منطقه‌ای گسترده‌تر و در عین حال مبارزه با سه آفت "تروریسم، افراط گرایی و جدایی طلبی" است.
عبدالرضا فرجی راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با اشاره به اینکه عضویت در شانگهای خوب است به ویژه این که با بسیاری از این کشور‌ها که در مجاورت ما قرار دارند دارای فرهنگ نزدیک به هم هستیم، گفت: یکی از موضوعاتی که پیمان شانگهای براساس آن شکل گرفته همکاری میان اعضا است و اتفاقاتی هم که در افغانستان رخ داد و در رابطه با طالبان اعضای شانگهای هماهنگی‌هایی را با یکدیگر داشتند.
وی یادآور شد: اگر در طی فرآیند عضویت دایم یکی از اعضا مخالف شود و یا اختلافاتی بروز کند کشور متقاضی عضویت دائم نمی‌تواند به عنوان عضو شناخته شود، در صورتی که با همین فرآیند پیش برویم احتملا تا سال آینده ایران به عضویت کامل شانگهای در آید.
به نظر می‌رسد با آغاز روند عضویت ایران در این سازمان، به جمع کشور‌های غیر غربی می‌پیوندیم که همکاری‌های متقابل می‌تواند امتیازات و نتایج ملموسی برای کشور‌های عضو داشته باشد.
در واقع عضویت ایران در سازمان شانگهای یکی از مهمترین رویداد‌ها در عرصه روابط خارجی ایران به شمار می‌رود این حضور می‌تواند منجر به استفاده از ظرفیت‌ها و امکانات جدیدی برای ایران شود.
حضور ایران در مجموعه سیاسی امنیتی سازمان همکاری شانگهای و نقش‌آفرینی ایران در سازوکار اقتصادی بریکس پلاس، هم ایران را شریک در تصمیم‌سازی‌های کلان بین‌المللی در عرصه‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی کرده است و هم جایگاه جبهه چندجانبه گرایی را در معادلات بین‌المللی به طور معناداری ارتقا داده است.
سازمان همکاری شانگهای در اصل سازمانی برای تأمین امنیت منطقه‌ای است که بر مقابله با تهدیدات امنیتی غیرسنتی متمرکز می‌باشد. مبارزه با سه معضل تروریسم، جدایی طلبی و افراط‌گرایی به عنوان مفهومی که نخستین بار توسط دولت چین مطرح شد به عنوان یکی از بخش‌های کلیدی همکاری در قالب سازمان همکاری شانگهای در زمان تأسیس این سازمان مطرح شد.
چانگ هوآ، سفیر چین در تهران نیز پیش از این به ایسنا گفته بود: چین از عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای حمایت می‌کند. بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده، قرار است در جریان نشست ماه سپتامبر در سمرقند تفاهم نامه الحاق رسمی ایران به سازمان به تصویب اعضا رسیده و پس از آن ایران مطابق تفاهم نامه و مطالبات آن وظایف و مراحل مربوط به شرایط عضویت را تکمیل نموده و به عنوان عضو رسمی در سازمان پذیرفته شود.
وی تصریح کرد: سازمان همکاری‌های شانگهای مجموعه‌ای است که بر مبنای همکاری شکل گرفته و طبعا به هر میزان که کشور‌های همکار آن بیشتر باشند شرایط بهتری برای کار در آن فراهم خواهد بود، بی تردید به هر میزان که "دایره دوستان" بزرگتر باشد، فضا نیز برای چنین تعاملاتی مهیاتر خواهد بود. امروز "خانواده بزرگ شانگهای" به طور بی وقفه در حال گسترش بوده و این خود نشانی از جذابیت مفهوم همکاری و تعامل در مجموعه سازمان است؛ بنابراین هدف کشور‌های اصلی عضو این سازمان، ثبات بخشیدن به نظام‌های سیاسی در منطقه است و با توجه به پتانسیل‌هایی که هر کدام از اعضا دارند می‌توانند تکمیل کننده ساختار سازمان و به نوعی تضمین کننده امنیت منطقه باشند. جمهوری اسلامی ایران هم به عنوان کشوری که حضورش در منطقه امنیت ساز است، می‌تواند در زمینه‌های اقتصادی، انرژی و ترانزیت نیز در کنار سایر اعضای این سازمان نقش فعال و به‌سزایی را ایفا کند.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/ ۹۱۱
