ایران حلقه تکمیلی سازمان همکاری شانگهای

به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) که ۲۴ و ۲۵ شهریور در سمرقند برگزار شد روند عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان تکمیل و همچنین تصمیم به آغاز روند پذیرش بلاروس به عضویت سازمان همکاری شانگهای گرفته شد، تفاهم نامه‌هایی برای اعطای وضعیت شرکای گفت‌وگو به مصر و قطر، بحرین، کویت، امارات متحده عربی، مالدیو و میانمار نیز به امضا رسید.

در این اجلاس که حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز حضور داشت، به صورت رسمی، عضویت کامل ایران در سازمان شانگهای توسط رییس جمهوری ازبکستان اعلام که با تشویق حاضران همراه شد.

خانواده سازمان همکاری شانگهای شامل سه گروه دولت است: کشور‌های عضو، ناظران و شرکای گفتگو. برای عضویت کامل باید دو مرحله اول را طی کنید. امروزه به دلیل تصویر مثبت سازمان همکاری شانگهای و عدم جهت گیری آن علیه کشور‌ها و سازمان‌های ثالث، علاقه فزاینده‌ای به سازمان همکاری شانگهای وجود دارد. این نشان دهنده شکل گیری یک «مرکز قدرت» ژئوپلیتیکی جدید با دستورکار خلاقانه نزدیک به بسیاری از کشور‌های جهان است.

رشید علی اف، دبیرکل سابق سازمان همکاری شانگهای به آسیا پلاس گفت: دلایل زیادی برای جذب سازمان همکاری شانگهای وجود دارد. بسیاری از کشور‌ها و سازمان‌های بین‌المللی، سازمان همکاری شانگهای را به عنوان مرکز به‌سرعت در حال تکامل دنیای چندقطبی می‌دانند که قادر به مقاومت فعالانه در برابر خطرات جهانی و منطقه‌ای است.

وی تصریح کرد: پتانسیل کل کشور‌های سازمان همکاری شانگهای نیز آشکار است که با استفاده از منابع خود، توسعه پایدار کشور‌هایی را که جمعیت آن‌ها تقریباً نیمی از جمعیت جهان است را تضمین می‌کند.

افزایش وزن سازمان همکاری شانگهای در امور جهانی نیز به نفع اقتدار سازمان است، از جمله از طریق ایجاد مشارکت‌های قوی با سازمان ملل متحد، با ساختار‌های تخصصی آن و سایر سازمان‌های بین المللی.

علی اف اظهار داشت: همه اینها، از جمله رویه تصمیم گیری صرفاً بر اساس اجماع، برای سایر کشور‌ها بسیار جذاب است، زیرا مظهر نگرش جدیدی به روابط بین الملل مبتنی بر "روح شانگهای" است. با این حال، سازمان همکاری شانگهای که نه یک بلوک نظامی-سیاسی و نه یک اتحادیه اقتصادی است، مردم را با آرمان‌ها و اصول خود جذب می‌کند.

وی افزود: نه رویارویی و نه دشمن تراشی، بلکه یک منافع مشترک برای حل مشترک مشکلات حاد زمان ما بوجود می‌اورد، سازمان همکاری شانگهای قدرت آن صرف نظر از اندازه، پتانسیل نظامی و اقتصادی، برابری و وحدت کشور‌های عضو آن است.

«شیرعلی ریزیون»، کارشناس علوم سیاسی نیز گفت: انگیزه اصلی کشور‌ها از گسترش همکاری با ساختار‌های سازمان همکاری شانگهای و احتمال عضویت کامل در سازمان را می‌توان به شرح زیر ارزیابی کرد:

اول اخذ ضمانت‌های امنیتی و چتر مالی و اقتصادی. امروزه نظام مدرن روابط بین الملل در وضعیت عدم اطمینان و بحران قرار دارد. بنابراین، بسیاری از کشور‌ها علاقه‌مند به تضمین امنیت خود و در دسترس بودن یک بالشتک اقتصادی و مالی هستند.

بنابراین، انگیزه کشور‌های مذکور برای همکاری در قالب‌های مختلف با سازمان همکاری شانگهای و کسب عضویت در میان مدت را می‌توان تمایل آن‌ها به گسترش سیاست خارجی خود در مواقع بحران و عدم اطمینان ارزیابی کرد.

ثانیاً حفظ توازن بین دولت‌های مخالف در همکاری با سازمان‌های منطقه ای. عضویت هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای پدیده‌ای دشوار و در عین حال نادر است، زیرا هر دو کشور از زمان استقلال با یکدیگر مخالف بوده و روابط پیچیده‌ای دارند.

پذیرش ایران به عنوان عضو کامل سازمان همکاری شانگهای در سمرقند باعث افزایش علاقه کشور‌های رقیب تهران به این سازمان می‌شود تا تعادل همکاری و عضویت در سازمان‌های منطقه‌ای حفظ شود. این عامل باعث افزایش توجه کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس به سازمان همکاری شانگهای خواهد شد. زیرا عضویت هند و پاکستان در سازمان همکاری شانگهای تعادل همکاری آن‌ها را با سازمان‌های منطقه‌ای حفظ می‌کند. اگر ارمنستان و جمهوری آذربایجان همکاری خود را با ساختار‌های سازمان همکاری شانگهای گسترش دهند و قصد دارند در میان مدت به این سازمان بپیوندند، انگیزه آن‌ها نیز حفظ تعادل همکاری‌های منطقه‌ای است.

ثالثاً تقویت مواضع کشور‌های بزرگ در سازمان. سایر کشور‌هایی که قصد گسترش همکاری با سازمان را دارند و می‌خواهند به عضویت آن درآیند دارای ویژگی‌های زیر هستند: جایگاه محدودی در عرصه بین‌المللی دارند، مشروعیت دولت‌هایشان زیر سوال است یا همکاری می‌کنند.

شیرعلی ریزیون تصریح کردسابقه ۲۱ ساله سازمان همکاری شانگهای نشان می‌دهد خود را به عنوان یک سازمان جدی، قابل اعتماد و رقابتی در مواجهه با چالش‌ها و تهدید‌های جهانی تثبیت کرده است و همین روحیه به گسترش آن کمک می‌کند.

عبدالغانی ممدزی اف، کارشناس سیاسی هم اظهار داشت: در سال‌های اخیر تغییرات عمده‌ای در جهان رخ داده است. برتری مطلق غرب در حال از بین رفتن است، بسیاری هستند که می‌خواهند نه تنها به سازمان همکاری شانگهای، بلکه به بریکس، این دو سازمان غیر غربی نیز بپیوندند.

پس از پیوستن هند و پاکستان به سازمان همکاری شانگهای، سایر کشور‌ها نیز توجه خود را به عضویت در این سازمان جلب کردند؛ و از سال گذشته روال پذیرش ایران در سازمان آغاز شد. امسال در اجلاس سمرقند، ایران به عضویت کامل سازمان همکاری شانگهای درآمد. همچنین بلاروس نیز از هم اکنون اقداماتی را برای پیوستن به این سازمان آغاز کرده است.

لازم به ذکر است که کشور‌ها بلافاصله به این سازمان نمی‌پیوندند و هر کشور برای پذیرش باید سه مرحله را طی کند. در عین حال، یک محدودیت دیگر وجود دارد - کشوری که تحت تحریم‌های سازمان ملل قرار دارد، حق پیوستن به سازمان همکاری شانگهای را ندارد.

وی گفت: برای همه روشن است که یک نظام دوقطبی دوباره در جهان شروع به کار خواهد کرد و کشور‌ها نمی‌خواهند از این روند دور بمانند و تمایل دارند به سازمان‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بپیوندند. این به آن‌ها اجازه می‌دهد تا از تحریم‌ها و حملات مسلحانه ابرقدرت‌ها محافظت شوند.

سازمان همکاری شانگهای یک سازمان نظامی نیست. با این حال، تحت نظارت کشور‌هایی مانند چین، هند و روسیه قطعاً مزایای خاصی را برای اعضای سازمان به ارمغان می‌آورد.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/ ۹۱۱