فرصت‌ها و تهدید‌های فضای مجازی

گروه اجتماعی دفاع‌پرس - سردار «سعید دادگر» فرمانده انتظامی استان گلستان؛ فضای مجازی به مجموعه‌هایی از ارتباطات انسان‌ها از طریق رایانه و مسائل مخابراتی، بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی گفته می‌شود. یک سیستم آنلاین، نمونه‌ای از فضای سایبر است که کاربران آن می‌توانند از طریق پست الکترونیکی با یک دیگر ارتباط برقرار کنند.

 

فضای مجازی مرز جدیدی در ارتباطات اجتماعی ایجاد کرده است. مردم در آن، دوستی‌ها و دشمنی‌هایی ایجاد می‌کنند و در آن کار‌هایی انجام می‌دهند و چیز‌هایی می‌گویند که در دنیای واقعی و رو در رو هرگز طرح نمی‌کنند. امروزه کمتر انسانی را می‌توان یافت که ساعتی از وقت خود را صرف استفاده از فضای مجازی نکند و رفتار و افکارش تحت تاثیر آن قرار نگیرد. در هر حال، فضای مجازی، قلمرویی وسیع، بدیع و بکر است که فرصت ها، آسیب‌ها و تهدیداتی دارد.

 

 

الف: تسهیل تعاملات اجتماعی: همان گونه که از نام شبکه‌های اجتماعی نیز پیداست، این شبکه‌ها زیرساخت تعاملات اجتماعی را فراهم می‌آورند و فضایی را ایجاد می‌کنند که افراد در آن به راحتی بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، اطلاعات رد و بدل کرده و علایق و مسائل زندگی خود را با هم به اشتراک بگذارند. بنابراین، می‌توان گفت که شبکة اجتماعی مجازی به حفظ ارتباطات قدیمی و ایجاد تعاملات جدید منجر می‌شود و به طور کلی تعاملات انسانی را تسهیل می‌کند و این مسئله می‌تواند زمینه‌های ساخت محیط‌های یادگیری سازنده گرا را ایجاد کند.

 

ب: بالا بردن سرعت تولید و نشر دانش: یکی از ویژگی‌های مثبت شبکه‌های اجتماعی مجازی، بالابردن سرعت تولید و اشاعة دانش است. همین ویژگی شبکه‌های اجتماعی به تسهیل انتقال دانش آشکار و پنهان در فرایند یادگیری منجر می‌شود.

 

ج: دسترسی در هر زمان و هر مکان: استفاده از شبکه‌های اجتماعی در آموزش و یادگیری این امکان را برای کاربران فراهم می‌آورد که فراتر از زمان و مکان قادر باشند به این ابزار‌ها دسترسی داشته و مطالب خود را دریافت یا ارسال کنند. به عبارت دیگر در این روش دسترسی در هر زمان و هر مکان امکان پذیر و مهیاست.

 

د: انعطاف پذیری و باز بودن: از دیگر ویژگی‌های زیرساختی شبکه‌های اجتماعی مجازی انعطاف پذیری و باز بودن آن است. بدین معنی که زیرساخت آن به گونه‌ای طراحی شده است که امکان تغییر، اضافه کردن واصلاح و هرگونه شخصی سازی یادگیری در آن وجود دارد، به گونه‌ای که آن را به ابزار قدرتمندی به منظور متناسب ساختن محتوای یادگیری برای یادگیرنده به طور مجزا تبدیل می‌کند. به عبارت دیگر در این شبکه ها، هر یادگیرنده برداشت خود از اطلاعات موجود را نوشته و به اشتراک می‌گذارد، در صفحة شخصی هر یادگیرنده روند پیشروی او و همچنین نقاط قوت و ضعف مشخص است و امکان شخصی سازی یادگیری فراهم آمده است.

 

 

در کنار محاسنی که ذکر شد، فضای مجازی به واسطه نوع عملکردش می‌تواند آسیب ها، تهدیدات و خطراتی نیز بدنبال داشته باشد که در صورت غفلت از آن کاربران گرفتار آن شده و گاهی صدمات جبران ناپذیری متوجه آنان می‌شود.

 

فضایی که افراد با هویت‌های مختلف در آن شبانه روز فعال بوده و عده‌ای نیز عامدا قصد تخریب، فریب، ترویج ناهنجاری ها، قبح شکنی، کلاهبرداری و... را دارند؛ لذا برای فعالیت در چنین فضایی باید هوشیار بود و با ارتقاء سواد رسانه‌ای از افتادن در دام‌های آن پیشگیری کنیم.

 

تزلزل اعتماد به نفس، افزایش روحیه پرخاشگری و خشونت، ناتوانی در مدیریت زمان، تبدیل شدن سرگرمی به هدف، اشاعه سستی و تنبلی، تمایل به انزوا، سست شدن بنیان خانواده و عدم مسئولیت پذیری تنها بخشی از آسیب‌ها و تهدیداتی می‌باشد که در فضای مجازی ممکن است کاربران گرفتار آن شوند.

 

از این رو ضرورت دارد خانواده‌ها با دقت کافی بر حضور فرزندانشان در فضای مجازی نظارت داشته و از آنان مراقبت کنند تا مبادا با لحظه‌ای غفلت، آسیب‌هایی جدی و بعضا جبران ناپذیر برای آنان بوجود آید.

 

 

فراجا در سالیان اخیر علاوه بر مقابله قانونی با مجرمان سایبری، اقدامات هدفمندی برای افزایش سطح آگاهی شهروندان انجام داده و با ارائه آموزش‌های علمی و کاربردی توسط کارشناسان مجرب در جوامع هدف خصوصا مدارس، مراکز آموزشی، مساجد، اصناف و...، توانسته نقش موثری در راستای کاهش تهدیدات و آسیب‌های مجازی داشته باشد.

 

انتهای پیام/ 241