به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، در برنامه «ساعت بیست و چهار و یک دقیقه» شبکه رادیویی گفت‌وگو با حضور دکتر سید ابوتراب احمد پناه (عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس) و دکتر علیرضا داودی (کارشناس ارشد رسانه) به موضوع «هنر شناختی، رفتارسازی‌های خرده فرهنگی در جامعه پایدار» پرداخته شد.
جامعه پایدار چگونه جامعه‌ای است؟!
دکتر علیرضا داودی (کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی) در ابتدا گفت‌وگو این قسمت از سری برنامه‌های ساعت بیست و چهار یک دقیقه به تبیین و معرفی جامعه پایدار پرداخت و اظهار کرد: جامعه پایدار در نگاه علوم شناختی جامعه‌ای است که به درک روابطی اعم از روابط پیش برنده و پیشران و روابطی که گا‌ها می‌توانند مانع از بروز یکسری از رویداد‌ها جهت بهم ریختن قواعد مد نظر یک فرآیند ثبات دار تلقی شود، رسیده باشد؛ بنابراین جامعه پایدار جامعه‌ای است که تکلیفش با خودش روشن است.
وی در ادامه عنوان کرد: ما در حوزه ادراک و شناخت ۱۲ سوال داریم و جامعه پایدار قدرت پاسخ دادن حداقل ۷ سوال را دارد یعنی زمانی که یک جامعه بتواند به ۵۱ درصد از سوالات پاسخ دهد مابقی سوالات در فرآیند شکل گیری عیان می‌شود، از این تعداد ۵ سوال سلبی، ۵ سوال ایجابی و ۲ سوال مهم و تمام کننده است.
داودی افزود: جامعه‌ای که بتواند به ۵۱ درصد از این سوالات پاسخ دهد یعنی قدرت ایجاد و برقراری ارتباط را دارد و جامعه‌ای که می‌تواند ارتباط برقرار کند قدرت همگویی و گفتگو دارد، قدرت همگویی یکی از قواعد بسیار مهم در حوزه شناختی است که شما را به درک از وضعیت دیگران در بهترین حالت ممکن می‌رساند و نگاهی مشترک و واحد را موجب می‌شود.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی افزود: جامعه در قبال جامعه ۱۶ وضعیت را شامل می‌شود که از چهار حالت نشأت می‌گیرد، جامعه مردم با مردم، مردم با مسئولین، مسئولین با مردم و مسئولین با مسئولین که وقتی در یکدیگر ضرب می‌شوند ۱۶ حالت را شامل می‌شوند، جامعه با جامعه امکان هم فکری، همگویی و هم سازی دارد که نهایتا به آن جامعه سازگار شده گفته می‌شود.
وی در ادامه به تبیین نشانه‌ها و نماد‌های جامعه سازگار شده اشاره کرد و گفت: حداقل اعوجاج، درگیری اصطکاک و حداکثر سرعت برای رسیدن به یکسری از اهداف، المان‌ها و نگاره‌ها و انگاره‌هایی که در زیست بوم کلانشان قابل تعریف است را شامل می‌شود، جامعه پایدار جامعه‌ای است که قدرت درک، شناخت و فهم کاملا حقیقی و دقیق در آن وجود دارد.
داودی افزود: جامعه پایدار جامعه‌ای است که می‌تواند قوه ثقل خود را در سازه‌های مختلف به نحوی توزیع کند که همه به رغم آسیب دیدن بخشی از جامعه، امکان هم ثقل و هم راه شدن با ثقل مرکزی را داشته باشند، یعنی به شناخت و درکی دقیق و حقیقی از فرآیند تحول در جامعه رسیدند، در حوزه نخبگان عموما می‌گوییم نخبگان قابلیت بروز دادن هنر انتقال مرکز ثقل را دارند و جامعه معمولا به این فاز از توانمندی و مهارت اعتماد می‌کند.
هنر؛ تجلی‌گاه ویژگی‌های فرهنگی در جامعه
دکتر سید ابوتراب احمد پناه (عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس) در ادامه عنوان کرد: در دل جامعه‌ای مانند توسعه پایدار شاهد تضاد هستیم و آن این است که پایداری متضاد با توسعه است و عنوان مطرح شده در علوم به این معنا است که در عین پایداری، رشد، توسعه و نوآوری با زیر ساخت‌های ثابت شکل گیرد.
وی افزود: انقلاب ما انقلابی فرهنگی است و از درون فرهنگ شکل گرفته است و بروز و ظهورش به شکل یک حکومت متجلی شد، زیبایی‌ها و جذابیت‌های فرهنگ به همان خورده فرهنگ‌ها است و برخلاف بعضی سیستم‌ها و حکومت‌ها که سعی کردند آدم‌ها را یکسان و قالب‌مند کنند که در واقع در تضاد با ویژگی انسان بود سعی در پذیرش خورده فرهنگ‌ها در کنار یکدیگر را دارند.
احمد پناه ادامه داد: ارتباطات را می‌توان به چند دسته ارتباط با خود، ارتباط بین فردی، ارتباط عمومی و ارتباط جمعی تقسیم کرد. ارتباط بحث مهمی در یک جامعه مدنی و اجتماعی است چرا که یکی از ویژگی‌ها انسان همین جمع گرا بودن او است. حوزه هنر نیز یکی از تجلیات و وجوه ساخت فرهنگ را شکل می‌دهد بنابراین در یک جامعه مدنی وجود ارتباطات میان فردی چیزی است که می‌تواند فرهنگ و باور‌ها و نقاط مشترک بین خورده فرهنگ‌ها را مستحکم‌تر کند.
وی خاطرنشان کرد: هنر نوعی تجلی ویژگی‌های فرهنگی در جامعه است چرا که در حوزه‌های مختلف هنر را داریم و در واقع هنر زبان بیان این مفاهیم و باور‌ها و اعتقادات ذهنی است. ما در مدل‌های ارتباطی نیاز داریم حوزه شناختی یعنی معنا و مفهوم درون ذهن را تبدیل به یک رمز و نوعی نشانه گذاری قابل انتقال کنیم.
احمد پناه تصریح کرد: هنر را می‌توان یک زبان فراتر از زبان مصطلح کلمات دانست که همه خرده فرهنگ‌ها با آن آمیخته شده و به وسیله آن تجلی پیدا می‌کنند.
تولید سازه‌های پایدار؛ معیار تشخیص هنر اصیل
داودی در پاسخ به سوال کارشناس مجری برنامه در خصوص توان خرده فرهنگ‌ها در رفتار سازی یک جامعه، گفت: فرهنگ انقلابی در ایران سال‌های گذشته یک خرده فرهنگ بود، اما تأسی و توصل به یکسری از قیود و اصول موجب می‌شود تا جامعه حق پذیر باشد. ابتدا باید پرسید آیا جنس خرده فرهنگ‌هایی که در حوزه‌های هنر و ارتباطات ما شکل می‌گیرد موید رفتاری پایدار در یک جامعه هست یا خیر؟!
کارشناس مجری برنامه در ادامه افزود: زمانی که صحبت از جامعه پایدار می‌شود منظور جامعه‌ای است که اگر در دل خرده فرهنگ‌ها شکل گرفت در جامعه پایدار اثر منفی ندارد و جامعه را از فضای با ثباتش خارج نمی‌کند، چرا که ذات خرده فرهنگ ذاتی منفی و سازه‌ای مخالف بر خلاف جریان فکری و باور‌ها و اعتقادات اکثریت مردم عام جامعه است.
داودی ادامه داد: در حوزه پایدار سازی فرهنگ خرده فرهنگ‌ها وجود دارند و این امری کاملا طبیعی است، اما اگر بتوانیم جلوی ظهور و بروز این خرده فرهنگ‌ها را از جانب قدرت بگیریم هنر کرده ایم، زمانی که به پایدار سازی می‌رسیم هنر بسیار اهمیت پیدا می‌کند. لازمه اطلاع از چگونگی ارتباط هنرمند با خودش آثار به جا مانده از صاحب اثر است و در واقع باید از اثر پی به موثر ببریم.
وی افزود: حال باید دید جنس هنر و هنرمندان و مسیر هنرمندسازی ما در حال تولید تقویت سازه‌های پایدار در فرهنگ می‌کند یا کمک به تقویت خرده فرهنگ سازی برای رسیدن به ایجاد اختلال شناخت می‌کند. در گریزی به زن، زندگی، آزادی باید گفت این خرده فرهنگ نیست چرا که اساسا سه مفهوم زن، زندگی و آزادی جزو مهمترین و عادی‌ترین مفاهیم تکثر فرهنگی ما است، اما نکته این جا است که در حال حاضر مصادره به کدام دیدگاه شده است.
فرهنگ‌سازی وظیفه ذاتی سیستم است
احمد پناه افزود: اگر نگاهی کلی به هنر بیاندازیم مانند هنر خوشنویسی گفتگو بین اساتید و شاگردان این حوزه سراسر ادب است و احترام است حتی سر مشق‌ها نیز ادب آموز است اولین سر مشق نیز ز ارباب ادب آداب آموز است، هنر یک فضیلت است و اهمیت دارد که بدانیم چه چیزی را هنر تلقی کنیم.
وی در ادامه به صحبتی از دکتر مزروعی اشاره کرد و گفت: ایشان می‌گفتند به هر کسی نمی‌شود چیزی یاد داد بلکه باید زمین مساعد باشد، هنر و فن بذری نیست که همه جا پاشیده شود، در هنر اصیل تربیت اولیه اهمیت دارد همان ابتدا طرف دست به کاغذ و قلم نمی‌زند ابتدا خضوع و فروتنی یاد می‌گیرد زیر نظر است تا ابتدا اهلیت را به دست آورد تا پس از آن دانش و فضیلت و هنر را فرا گیرد در واقع اساتید شاگرد را انتخاب می‌کردند، یکی از مشکلات فعلی ما نیز همین است که هنر را در اختیار همه بدون تربیت و اهلیت قرار دادیم.
احمد پناه ادامه داد: برخی از هنر‌ها مانند منور هستند، پایدار نیستند و نمی‌توانند قطب نما و هدایت گر باشند، اذان مرحوم موذن زاده اردبیلی، تابلو ظهر عاشورا استاد فرشچیان، مدح امام رضا علیه السلام توسط استاد کریمخانی این‌ها نمونه‌های بارز هنر فاخر هستند هنری ماندگار که تکراری نمی‌شود.
وی عنوان کرد: ما ابتدا باید به مفهوم هنر فاخر بپردازیم و در ورای آن به شیوه تربیت و زندگی هنرمند، هنری ماندگار می‌شود که به دنبال آن یاد خدا باشد، ریشه‌ها و شیوه تربیتی یک هنرمند در فاخر و ماندگار شدن آثار یک هنرمند موثر است، هنری مانند تابلو ظهر عاشورا استاد فرشچیان به همه لایه‌های اجتماعی رسوخ کرده و توانسته همه سلایق را به خود جذب کند، می‌شود از آن با نام روضه تصویری یاد کرد زمانی که به پشت پرده آثار هنری ماندگار نگاه می‌کنیم نیت ها، اصالت و یا خدا را می‌بینیم.
داودی افزود: میزان تعامل جامعه با خودش در حوزه فرهنگ سازی، به روز رسانی و ایراد یابی فرهنگی در حقیقت وظیفه ذاتی عینی یک سیستم است، در ایران این مردم هستند که به سیستم فرصت می‌دهند که بتواند به لحاظ شناختی ارتقا دهد، جنس کارکرد در ایران بسیار متفاوت با سایر کشور‌ها است.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی تصریح کرد: هنر جایی ضربه می‌خورد که سفارشی یا دولتی می‌شود یعنی معلق بین اجزا برای پول در آوردن می‌شود این جا است که مفهوم و تفسیر و اصالت هنر از بین می‌رود.
کارشناس مجری برنامه افزود: خرده فرهنگ زمانی شکل می‌گیرد که از حاکمیت تو سری خوردند، افرادی که از حاکمیت تو سری می‌خورند و خرده فرهنگی را شکل می‌دهند افرادی هستند که گروه‌های کوچک را شکل می‌دهند، نه می‌توان برای حاکمیت تقصیری ندید و نه می‌توان برای افراد به ماهوی افراد وظیفه‌ای برایشان نبینیم این ارتباطی دو طرفه است که باید کاملا دو جانبه نیز به آن نگاه کرد.
برنامه «ساعت بیست و چهار و یک دقیقه» گفتگویی تخصصی پیرامون بررسی و پیمایش عِلمی و عَملی و مصداقی در خصوص علوم شناختی و نبرد‌های شناختی با تاکید بر تکنیک‌ها و روش‌ها و بایسته‌ها است، روز‌های دوشنبه و چهارشنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳،۵ مگاهرتز پخش می‌شود.
علاقه‌مندان می‌توانند نظرات خود را از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۰۳۵ و شماره ۰۹۰۳۹۱۳۴۷۴۴ در پیام‌رسان‌های مجازی به اشتراک بگذارند. این برنامه به تهیه‌کنندگی نوشین رهگذر، اجرای سعید بارانی و کارشناسی محمد صالح حسین زاده به روی آنتن می‌رود همچنین در این برنامه فائزه سلطانی خبرنگار برنامه امواج شبهه و سیده فاطمه شعار به‌عنوان آیتم ساز فعالیت می‌کنند.
منبع: رادیو گفت‌وگو
انتهای پیام/ ۱۳۴
