به گزارش گروه سایر رسانه‌های دفاع‌پرس، برنامه امواج شبهه در گفت‌وگو با دکتر علیرضا داودی (کارشناس و تحلیلگر ارشد رسانه) و دکتر زهیر اصفهانی (کارشناس و فعال رسانه) به بررسی دستورکار فعلی رسانه‌های بیگانه در انحراف افکار عمومی از پیروزی‌های جبهه مقاومت پرداخت.
تئوری رسانه‌ای رسانه‌های بیگانه در حوزه‌ی افکارعمومی
علیرضا داودی، کارشناس و تحلیلگر ارشد رسانه اظهار داشت: رسانه‌های فارسی زبان بیگانه متشکل از ۴ رسانه اصلی از جمله بی بی سی فارسی، اینترنشنال، من و تو و صدای آمریکا و ۴ رسانه فرعی به ترتیب از دویچه وله شروع می‌شود به رادیو فردا می‌رسد و از آن طرف به اقمار آنها کشیده می‌شود که عمدتا اکنون صحنه گردان آنها، فرداد فرحزاد و مسیح علینژاد، اما نه به مثابه یک رسانه سازمانی بلکه به مثابه اقمار کِشنده‌ای هستند که معمولا خرده قرائت‌ها را می‌سازند و توزیع می‌کنند. در خصوص طوفان الاقصی و اتفاقاتی که در محور مقاومت افتاد، در نظم و یا برنامه‌ای که همیشه در طول روند ۴ دگردیسی که در یک دهه گذشته داشتند، چرخشی ایجاد شد که این چرخش علی الخصوص با محوریت استفاده از رویداد در میدان و سپس تبدیل آن به یک تئوری رسانه‌ای در حوزه‌ی افکارعمومی پرداخته شد.
آنجا که مسأله از حد رسانه خارج می‌شود
وی افزود: رسانه‌های بیگانه سه مسئله را در دستور کار خود قرار دادند، اگر قالب میدان از سمت بی بی سی فارسی شروع شود و محور به سمت از دست رفتن گزاره‌ها در نزد مخاطب باشد، معمولا با موضوع خط اشغال روبه رو هستیم. اما اگر مسئله به این سمت برود که در ۷۲ ساعت اول قدرت تشخیص میدان وجود نداشته باشد یا به نحوی گزاره‌های معکوس معمولا ارجحیت پیدا کرده باشند، اینترنشنال کار خود را شروع می‌کند و لااقل در چهار واقعه اخیری که در حوزه بین‌الملل داشتیم، این قانون بین آنها تقریبا نانوشته اجرا شده است. اگر اینترنشنال شروع کند، معمولا فضا رادیکال خواهد شد و نیاز به تئوریزه کردن اتفاقات نیست. اقدام را انجام داده و سپس آن را به عنوان یک فرمول ثبت می‌کنند.
وی ادامه داد: حالت سوم زمانی اتفاق می‌افتد که مسئله از حد رسانه خارج شود و فراتر برود؛ که بعد از ۱۱ سپتامبر فقط در دو واقعه عین‌الاسد و غزه این اتفاق افتاد. اینجا دیگر مسئله مدل رسانه نیست بلکه مسئله چگونگی چرخش میدان توسط رسانه‌هاست. به همین دلیل فرمول، مدل، قالب و تمام تکنیک‌های آنها متفاوت می‌شود و دیگر تقدم و تاخری وجود ندارد. به دلیل اینکه مسئله به قدری بزرگ است که حجم محتوای تولیدی از میزان طبیعی و توان آنها خارج است. بنابراین؛ اکنون مسئله از صفر به سمت مثبت تلقی نمی‌شود. بلکه، مسئله و حیثیت آوردن منفی تولید شده به سمت صفر است.
عبور از خط اشغال و ورود به مرحله خط موازی
این کارشناس همچنین گفت: مسئله بر سر موضوع فلسطین، عبور از خط اشغال و ورود به مرحله خط موازی بود. اینترنشنال خط اشغال را ایجاد کرد، اما بی بی سی خط موازی را ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که به نظر می‌رسد که بی بی سی همچنان تمایل دارد که بر خط حرفه‌ای گری خود بر تولید پیام بماند. اما فراموش نکنیم که مقدمه خط اشغال همان خط موازی است. به این دلیل که تقاطع این دو خط را به وضوح در گزارشگر شبکه من و تو و در ادبیات سازی شاهد هستیم. بی بی سی از ۵ عبارتی که ساخته شد تنها یکی از آن و مابقی را اینترنشنال بالا آورد. "سَرمار"، جزء ادبیات‌هایی بود که ساخته شد، اما اینترنشنال به آن پرداخت. "جنگ را آنها شروع کردند ما تمام می‌کنیم" را اینترنشنال بالا آورد و بی بی سی آن را به یک گزاره تبدیل کرد. اما این نکته بسیار مهم بود، بی بی سی پس از صحبت‌های سیدحسن نصرالله عبارتی را بیان کرد که ما تاکنون صحبتی از سیدحسن نصرالله نشنیدیم که بتوانیم قاطعانه آن را رد کنیم. پس بی بی سی از مسئله‌ای صحبت می‌کند که قطعا بر خط تقاطع بین اشغال و موازی حرکت می‌کند.
به گفته انگلیسی‌ها؛ آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها در میدان استراتژی ندارند
داودی در ادامه گفت: در نتیجه می‌توان گفت که رسانه‌های انگلیسی تبار با یک پرفورمنس آمدند و رسانه‌های آمریکایی تبار با پرفورمنس دیگر. به همین دلیل است که بین بی بی سی و VOA و اقمار آنها تضاد‌هایی دیده می‌شود. رسانه‌های آمریکایی تبار (VOA، رادیو فردا، مسیح علینژاد) از حیثیت آمریکایی رژیم دفاع کردند و رسانه‌های انگلیسی از حیثیت رژیم در اراضی دفاع کردند. به همین دلیل به سرعت الاعربیه مشی انگلیسی پیدا می‌کند.
به این معنا که پمپ اطلاعات برای وادار کردن رسانه‌های جبهه‌های مقاومت از جمله ایران به بیان مظلومیت فلسطینی‌ها به جای خسارات وارده به رژیم صهیونیستی پرداخت و این تله‌ای بود که الاعربیه با مشی بی بی سی ورد نسبت به محیط تغییر دادند که در طوفان الاقصی چیزی بیش از جنگ ۵۷ روزه دست مخاطب را نگیرد. همچنان همان مظلومیت و صحنه‌های شهادت کودکان و زنان و مردان و خسارت‌ها بدون دریافت خساراتی که طوفان الاقصی به رژیم زده است.
اکنون جنگ هالیودی شده است!
وی افزود: انگلیسی‌ها اذعان کرده‌اند که آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها در میدان استراتژی ندارند و هر تحلیلگری که خلاف این فکر کند، باید به عقلانیت او شک کرد. تجربه ثابت کرده که در میدان هر گاه به لحاظ نظامی به مشکل لاینحلی می‌رسند، جنگ را هالیودی و یا گزاره‌مند می‌کنند. اکنون گزاره‌مند کردن جنگ شدنی نیست و علت آن غافلگیر شدن اسرائیل است و این دال اولیه را هیچ رسانه‌ای نمی‌تواند کتمان کند، اما می‌توانند آن را هالیودی کنند. از روز هفتم و هشتم به بعد جنگ شاهد بودیم که این لزوما ارتش نیست که می‌جنگد بلکه به جای ارتش رسانه‌ها در حال جنگ بودند. ارتش غافلگیر شده بود، لجستیک خود را از دست داده بود و به لحاظ اطلاعاتی ضربه‌ای به او وارد شده که دور از ذهن او بوده و پدآفند او از کار افتاده است و تمام فاکتور‌های برهم زننده‌ی یک انظباط در یک سیستم را شاهد بودیم. بنابراین؛ طبیعی‌ترین کار این است که وقتی میدان به هم می‌ریزد، شروع به ساختن اتمسفر بیرونی کند و اتمسفر بیرونی همان رسانه، نگاه هالیودی کردن و گفتن دروغ بزرگ است که باورش برای همگان راحت باشد.
اشتباه استراتژیکی، راهبردی و تکنیکی در رسانه‌های داخلی
داودی با بیان اینکه اکنون با دو سطح جنگ روبه رو هستیم، گفت: یک سطح جنگ میدانی و نظامی است که وضعیت آن مشخص است و بیشتر امید آنها به بخش رسانه‌ای برای ادامه جنگ هستند. وقتی ضریب مضاعف توقع به لحاظ رسانه‌ای افزایش می‌یابد و مظلومیت برجسته شد، مخاطب منتظر رفتار رادیکالی خواهد بود. همه منتظر بودند بعد از سخنرانی سیدحسن نصرالله اسرائیل با خاک یکسان شود و این اشتباه استراتژیکی، راهبردی و تکنیکی ما در رسانه‌های داخلی بود. مسئله مهم اینجاست که وقتی به مرحله‌ی توقعات مضاعف رسیدیم رسانه به نحو معکوس عمل می‌کند که از اینجا به بعد حقایق دیده نمی‌شود.
برداشت غیرعالمانه‌ی احساسی شده مرکب مخاطب، هدف رسانه‌های بیگانه
وی اضافه کرد: حوزه رسانه‌های بیگانه اکنون دو کار بیشتر انجام نمی‌دهد. نگاه به موضوع عملیات طوفان‌الاقصی به نفع رژیم را هالیوودی مدیریت می‌کنند و منحرف کردن افکار مردم فارسی زبان در ایران نسبت به مسئله خسارت‌های رژیم را بالیوودی مدیریت می‌کنند تا نهایتا مخاطب یک برداشت غیرعالمانه احساسی شده مرکب داشته باشد.
وعده صادق می‌گوید اسرائیل باید برود و تمام
این کارشناس بیان کرد: ما باید سقف و ارتفاع را بالا ببریم. فرض بر اینکه آتش بس اعلام شود، اما مسئله مهم اینجاست که جنگ برای ما تمام نشده و قرار هم نیست که تمام شود. رسانه‌های داخل به جای اینکه به تعداد شهدا بپردازند می‌بایست به آینده رژیم بپردازند و حتی باید از بحث خسارت‌ها نیز عبور کنیم. وعده صادق می‌گوید اسرائیل باید برود و تمام. رسانه‌های ما اکنون باید به سراغ این موضوع بروند که ۱۰ سال قبل از ۱۹۴۷ را بازسازی کنند و از اکنون به برنامه‌ریزی بپردازد. رسانه به لحاظ عملیاتی اینگونه باید باشد.
۷ اکتبر ۲۰۲۳ یک عرصه جدید سیاسی- رسانه‌ای است
زهیر اصفهانی، کارشناس و فعال رسانه در ادامه این گفتگو خاطرنشان کرد: اگر سال ۱۹۴۵ زمانی که جنگ جهانی دوم تمام شد را به عنوان یک برهه و مقطع تاریخی بسیار مهم در نظر بگیریم، معتقدم که پس از سال ۱۹۴۵ و ۱۹۹۰ که رژیم شوروی فروپاشید، ۷ اکتبر ۲۰۲۳ یک عرصه‌ی جدیدی در مسائل سیاسی- رسانه‌ای دنیا به شمار می‌آید و طیف جدیدی را تشکیل داده است.
وی با بیان اینکه اتفاقات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به شدت با رویداد‌های دیگر متفاوت است، گفت: شبکه الاجزیره و الامیادین بسیار خوب عمل کردند و عملکرد خوب رسانه‌های آزادی خواه باعث شده که سخنگوی رژیم صهیونیستی اذعان کند که شبکه‌های اجتماعی به شدت آنها را تحت فشار قرار دادند.
اصفهانی عنوان کرد: فرسایشی شدن جنگ دارای جهات مثبت و منفی است که عادی سازی نسبت به اتفاقات یکی از جهات منفی آن است.
گاهی نظام جبهه انقلاب ناخواسته در پازل دشمن بازی می‌کند
وی با تاکید بر اینکه در مسیر انحراف افکار عمومی نباید در جبهه دشمن بازی کنیم، گفت: افکار عمومی نگرش ها، باور‌ها و جهات فکری یک جامعه است. گاهی نظام جبهه انقلاب ناخواسته در پازل دشمن بازی می‌کند. در تابستان سال ۱۴۰۲، وقتی اسرائیل تجاوز‌ها و کشتاری در منطقه جنین کرانه باختری اردن انجام داد، یک باره مسائلی همچون هتاکی و قرآن سوزی شروع شد. وقتی که یک اتفاق در خصوص مسئله‌ای رخ می‌دهد و دولت آن مسئله را به نفع خود نمی‌بیند مسئله را جریان‌سازی می‌کند و این اصل در کل دنیا وجود دارد.
برجسته‌سازی و مظلوم نمایی؛ از تکنیک‌های رسانه‌های بیگانه
اصفهانی اضافه کرد: یکی از تکنیک‌های رسانه‌های بیگانه برجسته سازی و مظلوم نمایی است. به طور مثال انتشار ویدئو‌هایی که ادعا می‌کردند در عملیات طوفان الاقصی غیرنظامی‌ها کشته شدند. یکی از روش‌های دیگر رسانه‌های بیگانه بمباران خبری است و مخاطب سردرگم از اینکه درست و نادرست کجاست و کدام خبر صحت دارد. به طور مثال CNN در راستای انحراف افکار عمومی، به شایعه بریدن سر چهل نوزاد پرداخت و برای اولین بار شاهد بودیم که رسانه‌های جهان به این مسئله واکنش نشان دادند و منبع خبر را جویا شدند.
خبررسانی به موقع از انحراف افکارعمومی جلوگیری می‌کند
وی همچنین گفت: یکی از نکاتی که می‌تواند به عدم انحراف افکار عمومی کمک کند، خبررسانی به موقع و پرداختن به جنبه‌های مختلف خبر است. ما باید در عرصه رسانه به خوبی کار کنیم. اکنون فشار شدید شبکه‌های اجتماعی اثر مطلوبی گذاشته و لااقل این است که افکار آزادی خواه دچار یک حرکت و پویش شده و نباید به قهقرا برود.
اصفهانی در پایان گفت: رسانه‌های داخلی باید در مورد پسا اسرائیل صحبت کنند و افکار عمومی را در این خصوص آماده کرده و به نحو احسن اجرای نقش کنیم.
گفتنی است؛ برنامه «امواج شبهه» گفت‌وگویی تخصصی پیرامون ماهیت‌شناسی و رفتارشناسی رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه است که با هدف روشنگری و افشای تکنیک‌های رسانه‌ای است، روز‌های یکشنبه و سه‌شنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳،۵ مگاهرتز پخش می‌شود.
منبع: رادیو گفت‌وگو
انتهای پیام/ ۱۳۴
