خبرگزاری دفاع مقدس: سرهنگ سید کاظم فرتاش فرماندار نظامی سوسنگرد در سال ۱۳۵۹ و از شاهدان عینی عملیات شکست حصر سوسنگرد است. او آزاد سازی سوسنگرد را مدیون ایثار و جانبازی رزمندگان، تدبیر مقام معظم رهبری در هدایت نیروهای این عملیات و روحیه بالای شهید دکتر مصطفی چمران میداند. با او پیرامون حوادث و رخدادهایی که منجر به شکست حصر سوسنگر شد، به گفتوگو پرداختیم.
نقش و حضور مقام معظم رهبری در آزاد سازی سوسنگرد را چگونه ارزیابی میکنید؟
دشمن از قبل نقشههای خود را طراحی کرده و به اجرا رسانده بود. بر همین اساس در ابتدا جنگهای چریکی را در غرب کشور راه اندازی کرده که این اقدام آنها سبب ضربه و آسیب به نیروهای ارتش شد و نیروهای ارتش کارآیی گذشته خود را از دست داده بود. در چنین شرایطی دشمن حمله خود را آغاز کرد واز غرب تا حمیدیه و از سوی دیگر تا اهواز نبرد خود را شروع کرد. با توجه به اهمیت منطقه و حضور نیروهای عراقی، دشمن نتوانست محورهای اصلی را شناسایی کند.
وقتی دشمنان وارد خاک سوسنگرد شدند هیچ نیرویی در مقابل آنان قرار نداشت تا وارد درگیری و نبرد شود. در چنین شرایطی دو نفر از بین نیروهای ایرانی یعنی شهید چمران و آیتالله خامنهای اقدامات خود را آغاز کردند و برای ایجاد مانع و سد برای پیشروی دشمنان از هیچ اقدامی فرگذار نبودند.
در همین زمان بر اساس نیاز و ضرورت ستادی را در منطقه تشکیل دادند و از نیروها دعوت کردند تا برای مبارزه با دشمن وارد میدان عمل شوند چرا که هیچ کس در آنجا وجود نداشت. از اهداف و برنامههای رهبری در زمینه تشکیل ستاد این بود که به دشمن نشان دهند افرادی برای مبارزه و مقابله با آنها حضور دارند و سنگرها هرگز خالی باقی نمیماند.
به طور قطع و یقین اگر در آن روز رهبری مقابل دشمنان نمیایستاد و سدی برای آنها ایجاد نمیکرد با وجود تعداد اندک نیروها قطعا و به طور حتم شکست میخوردیم. در آن روز نقش رهبری (آیت الله خامنهای) تاثیر خود را نشان داد چرا که اگر هدایت و اقدامات ایشان در آن روز وجود نداشت به راحتی نیروهای بعثی میتوانستند تمام کشور را تصرف کنند. امروز مردم باید قدر رهبری را بدانند که اگر رهبری نبود امروز ما هم مانند بسیاری از کشورها دربند واسیر استکبار بودیم.
رهبری عزت و استقلال را به ملت ایران داد و هدایت و راهنماییهای دلسوزانه ایشان اجازه نمیدهد ملت ایران تحت تسلط و ستم مستکبران عالم قرار بگیرند.
در دوران آزاد سازی سوسنگرد چه اتفاقات مهم، رویدادها و حوادث شاخص و برجستهای رخ داد که ماندگار شده است؟
در آن دوره قبل از به محاصره افتادن، بنده در خدمت دکتر چمران و آیت الله خامنهای بودم و برای گرفتن نیرو من را احضار کردند تا بتوانیم با برنامهریزی و اقدامات به موقع و مناسب سریعتر سوسنگرد را از محاصره خارج کنیم. اما دشمن از راه دیگری دور زده بود و در همین حین با ما درگیر شد.
به دلیل وجود محاصره دشمن ناچار شدیم از شمال سوسنگرد در حدود ۳۷ کیلومتر راه را رفتیم تا وارد سوسنگرد شویم. با توجه به اوج درگیریها و محاصره دشمن در همان اوایل جنگ نزدیک بود به اسارت درآیم. در همین زمان به کمک یکی از نیروهای خودی قرار شد با ترفندی دشمن را فریب دهیم و به آنها نزدیک شویم. تعیین شد تا نیروهای ما تیراندازی نکنند تا با فریب دشمن بتوانیم پیروز شویم.
در این هنگام کنار خاکریز دشمنان آمدم یکی از نیروهای خود با گفتن من از شما هستم و میخواهم نزد شما بیایم با فریب دشمن زمینه پیروزی را حاصل کرد. با فاصله ۳۰ متری جنگ تن به تن آغاز شد با توجه به اینکه در ساعت ۵ بعد از ظهر ازساحل دور کرخه احتمال محاصره میرفت برگشتیم و شب را در بیابانهای پشت ابوحمیظه گذراندیم. صبح زود دیدیم دکتر چمران با هلیکوپتر آمدند و ظاهرا دشمن محاصره را بسته بود و نشد تا به صورت مستقیم وارد منطقه بشویم. شهید چمران وقتی وضع را این گونه دید، گفت با هلیکوپتر به سوسنگرد میرویم.
آزادی سوسنگرد نماد اقتدار رزمندگان اسلام بود چرا که با دستان خالی در مقابل دشمنان با مجهزترین امکانات وادوات ایستادند. روحیه بالای دکتر شهید چمران و مقام معظم رهبری قوت قلبی برای دیگران بود و با اقتدار و مستحکمتر از قبل تلاش خود را برای شکستن محاصره ادامه دادند. از هر سویی که خواستیم وارد سوسنگرد شویم ما را به تیر بستند و اجازه ندادند وارد شویم. دشمن با گستاخی و جسارت تمام وارد خام میهن عزیز ما شده بود و هیچ کس تاب و طاقت دیدن چنین صحنهای را نداشت و همه برای آزاد سازی سوسنگرد عجله داشتند. به ناچار در ابوحمیظه ساکن شدیم تا زمینه برای حمله و مبارزه فراهم شود.
زمانی که پیاده شدم سرهنگ شهبازی فرمانده تیپ ۲ لشکر ۹۲ زرهی آمد و خود را به دکتر چمران معرفی و آمادگی خود را برای شکستن حصر سوسنگرد اعلام کرد. حضور سرهنگ شهبازی شروع دوبارهای برای برنامهریزی و طراحی عملیات و نقشهای جدید در راستای هجوم و به دشمن و آزادسازی سوسنگرد بود. یک خط دفاعی فراهم شد و اقدامات حفاظت عقبه تیپ ۲ لشکر ۹۲ تا ساعت ۱۱ شب به طول انجامید. در این زمان بنی صدر دستور حمله را لغو کرد و گفت این تیپ در صورت حمله از بین خواهد رفت به همین جهت ما نمیتوانیم تیپ را از دست بدهیم. هنوز سوسنگرد در دست دشمن بود اما دراین هنگام آیت الله خامنهای که اوضاع را نابسامان دیدند با تهران تماس گرفتند و آقای اشراقی موضوع و مراتب را به امام خمینی (ره) رساندند. پس از تماس آیت الله خامنهای و مطلع شدند حضرت امام خمینی (ره) از وضعیت موجود، ایشان اعلام کردند که سوسنگرد باید تا فردا آزاد شود.
امام خامنهای پیام رهبری را اعلام کردند که فرموده بودند اگر تا فردا حمله صورت نگیرد و سوسنگرد آزاد نشود در مقابل مردم مسئول هستیم. در نتیجه دکتر چمران نیز دست خطی زیر فرمان امام (ره) نوشتند تا سریعتر اقدامات لازم برای آزادسازی سوسنگرد انجام شود. امام فرمودند که اگر تا فردا برای آزاد سازی سوسنگرد وارد عمل نشوید خودم شخصا با نیروهای مردمی وارد عمل میشوم. وقتی پیام امام ابلاغ شد بلافاصله لشکر ۹۲ تیپ ۲ را برای مقابله و مبارزه با نیروهای عراقی در راستای آزاد سازی سوسنگرد را آماده کردند. همزمان با حرکت تیپ تمامی نیروهای مردمی و حتی اهالی سوسنگرد به سمت دشمن حرکت میکرد و اولین حمله ظفرمندانه ارتش ایران به وجود آمد و سوسنگرد آزاد شد.
هر کس با یک گروه حرکت میکرد و حتی تیمسار فلاحی با دستور امام راحل باید نظارت مستقیم بر علمیات را داشته باش وارد عمل شد و به عنوان فرمانده گروه فعالیت میکردند. زمانی که به دروازه سوسنگرد رسیدیم با تیمسار فلاحی برخورد کردم و ایشان به من گفتند فرتاش کیست؟ گفتم در خدمت شما هستم. رفتیم زیر پل چرا که در این موقع پل در آتش سنگین و بیامان دشمن قرار گرفته بود و در همین حین گفت ما در آستانه تاریخ قرار گرفتیم. فردا فرزندانمان در مورد نحوه مبارزه و مقابله ما دربرابر دشمن مهاجم و متخاصم قضاوت خواهند کرد و شجاعت و رشادتها را خواهند دانست.
سرانجام نیروهای دشمن با ناباوری خودش در سوسنگرد سقوط کرد. اما دکتر چمران زخمی شدند. افرادی از جمله معصومی، عیسیپور، سرهنگ اخوان از شهدای آزاد سازی سوسنگرد بودند که تا پای جان برای شکست دشمن ایستادند و مقاومت کردند.
با توجه به اینکه انقلاب اسلامی تازه به پیروزی رسیده بود و ارتش هنوز به صورت کامل شکل نیافته در آن دوره از نظر تجهیزات و امکانات نظامی وضعیت کشور چگونه بود؟
زمانی که به دستور امام خمینی (ره) به سمت سوسنگردی که در زیر آتش دشمن قرار داشت، رفتیم در آنجا به عنوان مسئول نیروهای هماهنگ کننده سوسنگرد معرفی شدم. اطراف سوسنگرد را خاکریز زدیم و سازماندهی شد و همه رزمندگان تا آخرین رمق و نفس برای آزادی سوسنگرد اقدام کردند. کمبود تجهیزات نظامی در برابر دشمنی که تا دندان مسلح بود هرگز نتوانست خللی بر روحیه رزمندگان و مبارزان حق علیه باطل وارد کند. پیروزی رزمندگان و ملت ایران در برابر رژیم بعث با هدایت رهبری و ایمان و اقتدار مردمی صورت گرفت.
