پیدا و پنهان علل خودکشی در کشور

به گزارش گروه اجتماع دفاع پرس، بدون تردید خودکشی در هر جا، هر خانواده و هر جامعه ای که اتفاق بیفتد عوارض نامطلوب خانوادگی، اجتماعی و...  برجای می گذارد؛ به نوعی که خودکشی می تواند عاملی برای شروع یا بروز یک نوع بیماری روانی یا جسمی و حتی باعث متلاشی شدن خانواده و مانعی برای سیر مطلوب و طبیعی آن شود.

مردی 65 ساله خود را در زیر پل عابر پیاده واقع در خیابان میرداماد دار زد ...

مردی 47 ساله که به خاطر 300 هزار تومان در بیمارستان میلاد پذیرش نشد، اقدام به خودکشی کرد...

خودکشی باید از دیدگاه های روانی، اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی، تحصیلی، کاری، قانونی و... مورد بررسی و توجه قرار گیرد.

ریشه یابی هرگونه عامل یا عواملی که زمینه را برای خودکشی فراهم می سازد بسیار مهم است.

اخبار فوق اهم خودکشی ها در چند روز اخیر؛ تیتر یک صفحات مکتوب و مجازی حوادث رسانه ها را به خود اختصاص داده بود که از طرفی هشدار، از طرفی از بین رفتن قبح این حرکت و از طرفی فروش بالای روزنامه ها را رقم زد و شیوع آسیب اجتماعی در ایران را بین رسانه های بیگانه ترویج داد.

اما اینکه چه عواملی منجر به شیوع این آسیب اجتماعی در این سنین می شوند جای بحث دارد؛ براستی چه اتفاقی در لایه های زیرین تفکرات و اعتقادات عمیق این نسل که جنگ و جبهه و فرهنگ شهادت را لمس کردند و به باورهای دینی اعتقاد راسخ  داشتند، افتاده است....

با این توضیحات به سراغ دکتر مجید ابهری، کارشناس آسیبهای اجتماعی و مدرس دانشگاه رفتیم تا علل و عوامل این گونه وقایع را از زبان وی جویا شویم.

دکتر ابهری با بیان اینکه خودکشی را می توان به سه نوع موفق، ناموفق و مزمن یا پنهان تقسیم بندی کرد، گفت: آمار خودکشی نوع مزمن بسیار بالاتر از دیگرانواع خودکشی است. در این مورد با وجودی که فرد از انجام بعضی رفتارها یا عادات آگاهی دارد و می داند که ادامه آن رفتار موجب عارضه جسمی، معلولیت یا مرگ وی می شود اما وی به رفتار وعادت خود ادامه داده و به سلامتی خود بی توجهی می نماید. شاید بتوان این نوع خودکشی را "خودکشی محترمانه" نامید.

وی افزود: افراد روان رنجور و روان پریش نسبت به ارزش ها، هنجارها و مقررات اجتماعی بی تفاوت بوده و کمتر آن ها را رعایت می کنند .اعمال و شیوه های رفتاری این گونه افراد نظام اجتماعی را متزلزل و گاهی نیز مختل می کند و موجب می شود که رعایت ارزش های اخلاقی و هنجارها در جامعه و نزد سایر افراد زیرسؤال رفته و آن را به پایین ترین سطح عمل تنزل دهد.

این آسیب شناس اجتماعی ادامه داد: برخی از مشخصه های بارز و برجسته شخصیتی این گونه افراد، خودمحوری، پرخاشگری، هنجارشکنی، فریبندگی ظاهری و عدم احساس مسئولیت  است به طوری که  این گونه افراد به پیامد عمل خود نمی اندیشند، در کارهای خود بی پروا و بی ملاحظه هستند و در پند گرفتن از تجربیات، بسیار ضعیف بوده و در قضاوت های خود یک سویه می باشند.

 وی با بیان اینکه این گونه بیماران روانی درواقع واکنش به فشار ساختار و نابرابری های اجتماعی از خود نشان می دهند، اظهار داشت: افرادی که دست به خودکشی می زنند تفکراتشان در بستر جوامع نابسامان شکل  گرفته  که نوید رهایی از رنج و آلام این جهان را گوشزد می کند و وعده سرزمین موعودی را می دهد که از درد و رنج بشری خبری نیست.

تغییر سبک زندگی و انحراف آن از زندگی اصیل ایرانی و اسلامی

ابهری با اشاره به اینکه افزایش روز افزون آسیبهای اجتماعی به علت ویژگی های خاص خود نباید به صورت تک علتی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد، تصریح کرد: اصلی ترین عامل در این محور همان گونه که رهبر معظم انقلاب بارها اشاره فرمودند تغییر سبک زندگی و انحراف آن از زندگی اصیل ایرانی و اسلامی است به طوری که تاثیر شبکه های ماهواره ای و فضای مجازی به خصوص شبکه های اجتماعی در کنار فیلم ها و سریال های سراسر خشن و بازیهای خشونت آمیز اینترنتی باعث ظهور خشونت در جامعه می شود.

 فاصله گرفتن از باورهای دینی و ضعف آموزش مهارت های زندگی 

وی افزود: فاصله گرفتن از ارزش های معنوی و کمرنگ شدن باورهای  دینی، ضعف آموزش مهارت های زندگی  و بویژه مدیریت کنترل رفتار در محور خشم و پرخاشگری مجموعه ای از علل افزایش آسیبهای اجتماعی می شوند.

وی با بیان اینکه یکی از محورهای ناهنجاریها خودکشی است، اذعان داشت: درآسیب شناسی خودکشی، ضعف توکل، فاصله گرفتن از مبانی دینی و اخلاقی، ناامیدی، افسردگی، فشارهای اقتصادی و مالی، شکستهای عشقی و برخی از انواع طلاق ها، ناکامی در زندگی مالی و عاطفی بسترهای ظاهرکننده این آسیب  است و گرنه بیکاری یا فقر در صورتی که توکل به خدا و مبانی دینی قوی در انسان وجود داشته باشد دلیلی بر پایان دادن اختیاری به زندگی نیست.

این استاد دانشگاه گفت: ازنگاه رفتارشناسی انتخاب نوع خودکشی نشان دهنده وضعیت روحی و عصبی فرد در زمان بروز این رفتار است به طوری که حلق آویز کردن، پرتاب از بلندی، رگ زنی نشان دهنده پریشانی روح است.

وی افزود: متاسفانه 90 درصد از خودکشی ها در سنین زیر 50 سال انجام می شوند و 10درصد ازآنها در سنین بالاتر اتفاق می افتند که علت خودکشی در سنین بالاتر انباشت ناامیدی و یاس از حرکت دوباره برای جبران شکست و نا کامی است.

 در خودکشی های اخیر کمبود نشاط در جامعه در کنار مشکلات اقتصادی وقتی با کمرنگ شدن باورهای دینی، معنوی، افسردگی و عدم  نشاط اجتماعی همراه شود باعث رشد آمار خودکشی  خواهد شد.

این آسیب شناس اجتماعی با هشدار به خانواده ها افزود: برای پیشگیری از این آسیب اجتماعی و انتقال آن به نسل های آینده، تربیت دینی باید جایگزین آموزش دینی شده و معنویت باید توسط الگوهای رفتاری به فرزندان منتقل شوند.

 ازسوی دیگر با افزایش نشاط اجتماعی و در اختیار قراردادن امکانات مناسب تفریحی دراختیار نوجوانان و جوانان و از گسترش بازیهای خشن و فیلم های خشونت زا که منجر به بروزآسیبهای اجتماعی می شود، جلوگیری شود.

 ابهری با اشاره به قوی تر شدن الگوهای رفتاری  اظهار داشت: اگر این ضعف الگوهای رفتاری ادامه دار باشد و درکم کاری نهادهای فرهنگی و آموزشی تغییری ایجاد نشود شاهد افزایش آسیبهای اجتماعی خواهیم بود.

افزایش تاثیر شبکه های ماهواره ای، فضای مجازی، فیلم ها و بازیهای خشونت آمیز اینترنتی ؛ زمینه ظهور خشونت در جامعه

این آسیب شناس اجتماعی افزود: وقتی رسانه ملی مخاطب سنجی و سلیقه شناسی نکند  به تبع مشتریان ماهواره افزایش خواهند یافت و آنها هرخوراکی بخواهند در ذهن فرزندان ما می ریزند که سم مهلکی است که پادزهرش تا نسلهای آتی ناخود آگاه  بر پیکره  فرهنگ تزریق خواهد شد.

وی با اشاره به نزدیک شدن به  تعطیلی مدارس و بحث اوقات فراغت گفت: وزارت ورزش و جوانان و آموزش و پرورش در کنار خانواده ها باید به فکر اوقات فراغت فرزندان ما باشند؛ چرا که با شروع تعطیلات دردسر خانواده ها و سرگردانی فرزندان شروع شده  درحالی که فقط 10تا 15 درصد دانش آموزان تحت آموزش اوقات فراغت قرار دارند و در پایان تعطیلات تابستان شاهد افزایش آمار آسیب های اجتماعی خواهیم بود.با جلسه و همایش و مقاله معضل آسیبهای اجتماعی هرگز حل نمی شود در حالی که ما در جامعه خود شایسته ترین و جاودانه ترین الگوهای رفتاری را داریم.

دفاع مقدس بهترین مدرسه انسان سازی بود که باید ادامه یابد و درتمام ابعاد زندگی ظهور پیدا کند

 این استاد دانشگاه با بیان اینکه متاسفانه نمادهای انسانیت وارزش های معنوی در دفاع مقدس حفظ و به نام خیابان ها و میادین شناخته شده اند،تصریح کرد:اگر رفتارها و زندگی سرداران دفاع مقدس برای فرزندان در قالبهای مختلف القا شود بهترین الگوهای رفتاری در دینمداری و انسانیت و فرهنگ مداری خواهند بود که متاسفانه در این زمینه بسیار کوتاهی کرده ایم .

ابهری با بیان اینکه چند درصد از نسل سوم و چهارم شهید همت،شهید باکری و دیگر فاتحان از جمله خرازی و زین الدین را می شناسند،تصریح کرد: شاید فقط نام این بزرگوارن  شنیده باشند اما با ماهیت زندگی پاک و انسانی آن آشنا نیستند که دراین زمینه قصور از ما است؛چراکه دفاع مقدس بهترین مدرسه انسان سازی بود که باید ادامه یابد و درتمام ابعاد زندگی ظهور پیدا کند.